DI box dediğimizde aklımıza dengesiz sinyali dengeli sinyale, yüksek empedansa sahip bir kaynağı düşük empedansa veya ‘line’ seviyesindeki bir sinyali mikrofon seviyesine çevirmek için kullandığımız, boyutu hemen hemen gitar pedalına yakın küçük bir kutu geliyor. Bütün DI box’lar bu işleri yapıyor.

Her ne kadar hepsi aynı işi yapsa da bütün DI box’lar aynı değil… İki farklı DI box tasarımı var: aktif ve pasif. Peki aktif ve pasif DI box arasındaki fark nedir?

 

Aktif x Pasif DI Box

Aktif ve pasif DI box arasındaki en belirgin fark, aktif DI box’ın çalışmak için bir güç kaynağına ihtiyaç duyması. Pasif DI box’lar için ise böyle bir ihtiyaç söz konusu değil. Pasif DI box üniteleri sinyali dengeli hâle getirmek ve empedans uyumlamak için sadece transformatör kullanıyor. DI box içindeki transformatörler, oluşturdukları manyetik köprü yardımıyla DC akımını kesip sinyalin geçmesini sağlıyorlar.

İçlerinde elektronik devreler bulunmadığı için pasif DI box’ları sadece transformatör olarak düşünebiliriz. Tabii durum böyle olunca transformatörler, daha doğrusu transformatörlerin sesi, büyük önem kazanıyor. Her transformatörün sesi aynı değil. Teknik özellikleri aynı bile olsa transformatörlerin sesi farklılıklar gösteriyor. Buradan yola çıkarak pasif DI box’ların kalitesini belirleyen en önemli faktörlerden birinin transformatörler olduğunu söylersek sanırım yanlış olmaz.

Transformatöre gelen sinyalin gücü tamamen ses kaynağı tarafından gönderilen sinyalin seviyesine bağlı. Eğer sinyal seviyesi düşükse pasif DI box kullanmak problem yaratabilir çünkü pasif DI box’lar içlerinde pre-amplifikatör olmadığı için sinyal seviyesini yükseltemezler. Böyle bir senaryoda aktif DI box kullanmak daha isabetli bir seçim olacaktır.

Diğer yandan, ses kaynağından gelen sinyal seviyesi çok yüksek olduğunda pasif DI box’larda (aktif DI box’ların aksine) ‘distortion’ yerine ‘saturation’ oluşur. Bu, sinyal üzerinde birçoğumuzun sevdiği doğal bir kompresyon etkisi yaratır.

 

Artıları ve Eksileri

Pasif DI box’ın artıları: Güç kaynağına ihtiyaç duymaması. İçinde aktif elektronik devre olmadığından dolayı sinyale gürültü katmaması. Yüksek seviyeli sinyallerde ‘distortion’ değil ‘saturation’ oluşması. Sese belli bir karakter katması (tabii bu eğer arzu edilen bir şey ise).

Pasif DI box’un eksileri: Düşük seviyeli sinyallere müdahale etme imkânı olmaması.

Aktif DI box’ın artıları: Düşük sinyalleri yükseltebilme imkânı. Daha geniş frekans cevap ve empedans aralıkları. Sese renk katmaması (bu eğer arzu edilen bir şey ise).

Aktif DI box’ın eksileri: Güç kaynağına ihtiyaç duyması. Yüksek seviyeli sinyaller ile çalışırken distortion riski.

 

Ne zaman Hangisini Kullanmak Gerekli?

Bazıları pasif DI box’ları dinamik mikrofonlara, aktif DI box’ları ise kondenser mikrofonlara benzetiyor. Pasif DI box’lar, tıpkı dinamik mikrofonlar gibi, güç kaynağına ihtiyaç duymadan çalışıyor ve sese renk katıyor. Diğer yandan, aktif DI box’lar ise pil ya da phantom power gibi bir kaynaktan güç alarak çalışıyor ve sesi renklendirmeden, transparan bir şekilde üretiyor. Nasıl ki bir ses kaynağını hem dinamik hem de kondenser mikrofon ile kaydetmek mümkünse, aynı şekilde birçok durumda hem pasif hem de aktif DI box kullanmak mümkün. Tabii her zaman ve her şeyde olduğu gibi seçimleri yaparken dikkate almak gereken bazı noktalar var.

Pasif ve aktif DI box arasında seçim yaparken benim size tavsiyem ilk olarak sinyal kaynağına bakmanız. Eğer sinyal kaynağı klavye veya DJ seti gibi gibi yüksek çıkış seviyesine sahip bir enstrüman ya da cihaz ise bu durumda ilk tercih pasif DI box olabilir. Eğer sinyal kaynağı çıkışı zayıf manyetiklere sahip bas gitar veya gitar gibi bir enstrüman ise o zaman ilk tercih aktif DI box olabilir. Piezo manyetikler ve piezo mikrofonlar yüksek empedanslı girişlere bağlandıklarında daha iyi sonuç verdikleri için bunları kullanırken aktif DI box tercih etmek isabetli bir karar olacaktır.

 

Aktif ve Pasif Ayrımı Olmadan DI Box’ın Farklı Şekillerdeki Kullanımları

DI box’lar dengesiz sinyali dengeli sinyale, yüksek empedansa sahip bir kaynağı düşük empedansa veya ‘line’ seviyesindeki bir sinyali mikrofon seviyesine çevirmenin yanı sıra daha farklı amaçlarla da kullanılabilmektedir. Örnek olarak bu sayfanın üstündeki fotoğrafı inceleyebilirsiniz. Fotoğrafta da görüldüğü gibi DI box’ları “takoz” olarak kullanmak da mümkündür!

 

İlgili yazı:

Mikrofon ve Line Seviyeleri Arasındaki Fark

 

Teknik terimler için müzik teknolojisi, müzik prodüksiyonu ve ses kayıt terimleri sözlüğüne göz atabilirsiniz.

Benzer paylaşımlar için beni Facebook ve Twitter‘da takip edebilir, haberler için mesaj listeme üye olabilirsiniz. Teşekkürler.

Başlık fotoğrafı: Ufuk Önen

Radial Engineering JDI Passive Direct Box ve J48 Active Direct Box fotoğrafları Radial Engineering web sitesinden alınmıştır.

© 2019 Ufuk Önen. Her hakkı saklıdır. İzinsiz kullanılamaz.