İzolasyon ve akustik düzenleme arasındaki fark birçok insan tarafından karıştırılıyor. Hatta stüdyo ve akustik dediğimizde bazı insanlar sadece izolasyondan bahsettiğimizi zannediyor. Hem izolasyon hem de akustik düzenleme, her ikisi de bir ses stüdyosu için olmazsa olmazlardan! Birbirlerinden farklılar ama bir araya gelince bir bütünü oluşturuyorlar. Şimdi her ikisine de genel olarak bir bakalım…

İzolasyon

Stüdyoda izolasyonun iki amacı vardır:

  • Dışarıdaki seslerin içeri girmesini engellemek.
  • İçerideki seslerin dışarı çıkmasını önlemek.

Stüdyolarda genel olarak birbirinden bağımsız iki ayrı duvar kullanılır. Bu iki duvar arasında hava boşluğu ve izolasyon malzemesi vardır. İzolasyon malzemesi olarak ülkemizde en popüler seçim taş yünüdür. Duvarların birbirinden bağımsız olmasının, diğer bir deyişle iki duvarın birbirine değmemesinin ve arada hava boşluğu bırakılmasının sebebi bir duvardaki titreşimin diğer duvara iletilmesini önlemektir.

Stüdyonun tabanı da aynı şekilde yapılır. Mevcut taban üzerine yükseltilmiş olarak ikinci bir taban daha inşa edilir. Bu ikinci taban destek ve ayaklarla yerden yükseltilir. Titreşimin iletilmesini önlemek için bu destek ve ayakların mevcut tabana bastığı noktalarda titreşimi emecek malzemeler kullanılır.

Stüdyonun tavanı asma tavan tekniği ile mevcut tavandan ayrılır. Asma yerlerinde yine titreşimin iletilmesini önlemek amacıyla titreşimi emici malzemeler kullanılır.

Bu izolasyon tekniği ile “oda içinde oda” inşa edilmiş olur. Bu tip odalar yüzen oda, İngilizcede ise ‘floating room’ olarak adlandırılır.

Kapılar dikkat edilmesi gereken diğer önemli bir konudur. Stüdyolarda özel izolasyonlu çift kapı kullanılır. İki kapı arasında kalan ve yüzeylerine yüksek oranda emici maddeler uygulanmış boşluğa ‘sound lock area’ adı verilir.

İzole edilmiş küçük odalara ‘iso-booth’ denir. Bunlar stüdyoda aynı anda farklı sesleri ya da enstrümanları kayıt ederken seperasyonu sağlamak için yapılmış bölmelerdir. Örnek olarak, ana kayıt odasında grup çalarken solisti böyle bir bölmeye yerleştirerek veya diğer enstrümanları ana kayıt odasında kaydederken sadece davulu başka bir bölmeye yerleştirerek ses kanalları arasında seperasyonu sağlayabilirsiniz. Iso-booth, stüdyonun, diğer bir deyişle ana kayıt odasının bir köşesinde veya bağımsız olarak başka bir yerde olabilir.

Sadece dublaj yapılan veya voice-over kayıt edilen stüdyolarda büyük kayıt odaları yerine iso-booth bulunur. Dublaj ve voice-over stüdyolarında bu tip oda ve bölümler anons odası, İngilizcede ise ‘announce booth’ olarak adlandırılır.

Akustik Düzenleme

Akustik düzenleme ağırlıklı olarak mekân içindeki yansımaları kontrol altına almak içim yapılan bir işlemdir. Bütün mekânlarda yansıma vardır. Genişliği 4 metreden küçük odalarda yansımaları, ses kaynağından direkt olarak gelen sesten ayrı duyamayız fakat yine de bu yansımalar o odanın bir parçasıdır ve farkında olmasanız bile kayıt ettiğiniz veya önceden kayıt edilmiş bir sesi oda içinde yansımalı olarak duyarsınız.

Yansımaları kontrol almanın yöntemi, çok kaba bir anlatımla, duvarlara ve diğer yüzeylere ses dalgalarını emen ve kıran malzemeler yerleştirmektir. Bu işlemin tam doğru olarak yapılabilmesi için odada ölçüm yapılması ve formül ve hesaplamalar yardımıyla hangi malzemenin ne kadar kullanılacağının belirlenmesi gerekir. Bundan sonra bu veriler doğrultusunda emici (absorber) ve kırıcı (diffuser) paneller hazırlanıp stüdyonun ve monitör odasının iç yüzeylerine uygulanır.

Bunlara ek olarak mekân içinde alt frekanslardan kaynaklanan problemleri gidermek için ‘bass trap’ adı verilen bass kapanları kullanılır.

Sonuç Olarak…

Sonuç olarak, izolasyon ve akustik düzenleme birbirlerinden çok farklı iki işlem/uygulama ancak birbirlerini tamamladıkları için ikisi de bir stüdyonun olmazsa olmazlarından!

Teknik terimler için müzik teknolojisi, müzik prodüksiyonu ve ses kayıt terimleri sözlüğüne göz atabilirsiniz.

Benzer paylaşımlar için beni Facebook ve Twitter‘da takip edebilir, haberler için mesaj listeme üye olabilirsiniz. Teşekkürler.

Başlık fotoğrafı: Jungle City Studios, New York, ABD | Walters-Storyk Design Group (WSDG) | Wikimedia Commons Creative Commons lisansı ile kullanılmıştır.

Orta üçlü fotoğraf grubu: Ufuk Önen arşivi

Alt fotoğraf: Berklee Valencia, İspanya | Walters-Storyk Design Group (WSDG) | Wikimedia Commons Creative Commons lisansı ile kullanılmıştır.

© 2019 Ufuk Önen. Her hakkı saklıdır. İzinsiz kullanılamaz.