Kompresör veya limiter üzerindeki attack parametresini ne kadar kısa bir süreye ayarlarsak ayarlayalım, bazen sinyaldeki çok hızlı yükselmeler, diğer bir deyişle ani olarak oluşan peak noktaları, kompresör veya limiter’a yakalanmadan “kaçabiliyor”. Bazı kompresör ve limiter’ların üzerinde bulunan lookahead özelliği ile bu kaçakları önlemek mümkün olabiliyor.

Lookahead Özelliği Nedir?

Lookahead (veya ‘look-ahead’) özelliğini Türkçe’ye “ileri bakış” olarak çevirebiliriz. Bu özellik sayesinde kompresör veya limiter, gelen sinyali input noktasında inceleyip üzerinde işlem yapmak yerine sinyale henüz daha input noktasına ulaşmadan önce bakıyor ve ona göre harekete geçiyor.

Bu özellik sayesinde, teorik olarak, kompresör ve limiter’ın attack süresini 0 milisaniye altına indirmek mümkün olabiliyor.

Waves C1 Compressor/Gate üzerindeki lookahead özelliğini isteğe bağlı olarak aktif/pasif hale getirmek mümkün

Nasıl Çalışır?

Peki, lookahead özelliğine sahip kompresör ve limiter’lar sinyal henüz daha input noktalarına ulaşmadan sinyali nasıl görüyor ve nasıl inceliyor?

Bunun için kâhin ya da falcı olmaları gerekmiyor elbette…

Aslında çalışma mantıkları çok basit. Sidechain kapılarına gelen bir kontrol sinyaline göre hareket ediyorlar.

Basitçe şöyle açıklayabiliriz…

  • Lookahead özelliği olan bir kompresör veya limiter gelen sinyalin bir kopyasını çıkartıyor ve geciktiriyor. Bu durumda elde iki sinyal oluyor: biri normal, diğeri de gecikmeli sinyal.
  • Normal sinyal sidechain kapısına gönderiliyor, bu sinyal kompresör ve limiter için kontrol sinyali haline gelmiş oluyor.
  • Bu kontrol sinyali temel alınarak geciktirmeli sinyal üzerinde kompresyon veya limiting uygulanıyor. Diğer bir deyişle kompresör veya limiter’ın attack parametresi sidehain kapısındaki sinyale göre tepki veriyor.

Bu sayede kompresör veya limiter “ileri bakmış” ve ani oluşan peak noktalarına karşı kendini hazırlamış oluyor.

Waves L2 Ultramaximizer üzerinde her ne kadar belirtilmemiş de olsa sürekli aktif olan lookahead özelliği bulunuyor

Latency

Lookahead özelliğinin olumsuz tarafı sinyalde gecikme (latency) oluşması. Diğer yandan, DAW’larda ‘automatic delay compensation’ ya da ‘automatic latency compensation’ artık hemen hemen standart haline geldiği için oluşan bu gecikme aslında önemli bir sorun teşkil etmiyor.

Kullanım Amaçları ve Alanları

Yazımın başında da söylediğim gibi lookahead özelliği temel olarak sinyalde ani olarak oluşan peak noktalarına karşı kompresör veya limiter’ı hazırlamak ve bu noktaların yakalanmadan kaçmalarını engellemek için kullanılıyor.

Örnek olarak, lookahead özelliği olmadan brickwall limiting elde etmek neredeyse imkânsız gibi bir şey.

Diğer yandan, lookahead özelliğini sadece limiting için düşünmemek gerekiyor. Bu özellik yeri geldiğinde trampet, vokal ve daha birçok kanala kompresör uygularken kullanılabiliyor. Son olarak de-esser’lar için de çok faydalı bir özellik olduğunu belirtmekte fayda var.

Waves Sibilance plug-in’i üzerinde lookahead özelliği bulunuyor

Teknik terimler için müzik teknolojisi, müzik prodüksiyonu ve ses kayıt terimleri sözlüğüne göz atabilirsiniz.

Benzer paylaşımlar için beni Facebook ve Twitter‘da takip edebilir, haberler için mesaj listeme üye olabilirsiniz. Teşekkürler.

Başlık fotoğrafı: Francis Seura | Pexels

© 2019 Ufuk Önen. Her hakkı saklıdır. İzinsiz kullanılamaz.