“Mono uyumluluğu gerçekten önemli mi?” Bu soru müzik prodüksiyonu alanında çalışanlar arasında özellikle 2000’li yılların başında sık sık sorulmaya ve sorgulanmaya başlanmıştı. Öncesinde mono uyumluluğu herkesin dikkat ettiği bir konuydu çünkü televizyonların büyük bir kısmı monoydu. Televizyon kanalları mono yayın yapıyordu. Stereo yayın yapan kanallar da vardı ancak evlerdeki televizyonların çoğu mono olduğu için bu, stereo dinleme açısından, bir şey ifade etmiyordu.

Sadece televizyonlar değil, radyo alıcılarının bazıları da monoydu. Belki hatırlarsınız ya da bir yerlerde görmüşsünüzdür, sadece tek hoparlörü olan birçok ev tipi radyo vardı.

2000’li yıllarında başından itibaren televizyonlar, hem yayın hem de evdeki alıcı cihazlar olarak, ağırlıklı olarak stereoya geçti. Tek hoparlörlü radyoların çoğu ortadan kayboldu. Bazı evlerde surround sound özellikli ev sinema sistemleri görmeye başladık. 2010’lara geldiğimizde bazı ses mühendisleri mono uyumluluğun artık gerçekten önemli bir konu olmadığını düşünmeye başladı.

Peki, bugün durum nasıl?

Bugün artık müzik dinlemek için birçok insan Spotify, Apple Music, Youtube gibi streaming platformlarını tercih ediyor. Bunların tamamı stereo ses altyapısına sahip. Netflix gibi servisler ise içeriklerinde stereo, hatta bir kısmında ise surround ses formatlarını kullanıyor.

Bu durumda, eğer 2000’li yılların başında mono uyumluluğunun gerçekten önemli olup olmadığını sorguladıysak, günümüzde “mono uyumluluğu artık tamamen önemsiz bir konudur” diyebilir miyiz?

Hayır!

Tam tersine, bugün mono uyumluluğu 10-15 sene öncesine göre çok daha önemli!

Bunun sebebi de Bluetooth ve Wi-Fi hoparlörler…

Son yıllarda cep telefonu ve tablet gibi cihazlarla kablosuz bağlantı yöntemi ile kullanılan akıllı (smart) ve “akılsız” hoparlörler müthiş derece popüler hale geldi. Her keseye uygun kablosuz bir hoparlör bulmak ve bunu iOS ya da Android cihazlarla el sıkıştırıp müzik dinlemek mümkün.

Bu bahsettiğim hoparlörlerin büyük çoğunluğu mono. Tek bir ünite içinde çift hoparlör olan stereo setler var ancak bunlarda da şöyle bir sorun oluyor: hoparlörler birbirlerine çok yakın oldukları için dinleme sırasında gerçek stereo panorama etkisi alınamıyor (en azından çoğunda durum böyle).

Diğer yandan Apple HomePad, Sonos One gibi daha “üst düzey” hoparlörler var. Bunlar modüler yapıya sahip. Diğer bir deyişle bunlardan iki tane alıp istediğiniz gibi yerleştirmek ve gerçek stereo panorama elde etmek mümkün Bunlarda da şöyle bir sorun oluyor: birçok insan bu hoparlörlerden sadece bir tane alıyor!

Apple HomePad

Bir de IKEA’nın yeni ürününü göz ardı etmemek lazım: SYMFONIKS.

SYMFONIKS, IKEA ve Sonos ortaklığı ile geliştirilen bir WiFi hoparlör. İki farklı tasarımı bulunuyor: masa lambası (table lamb) ve kitaplık (bookshelf). Hem tasarımlarını hem de IKEA’nın popülaritesini düşündüğümüzde bu hoparlörlerin birçok eve gireceği şeklinde bir tahmin yapmak yanlış olmaz sanırım.

IKEA SYMFONIKS Bookshelf

IKEA SYMFONIKS Table Lamb

SYMFONIKS, diğer Sonos marka hoparlörler gibi birden fazla ünitenin birlikte kullanılmasını destekliyor. Dolayısıyla bu hoparlörlerden iki tane alıp, istediğimiz gibi yerleştirip stereo bir sistem oluşturmamız mümkün. Diğer yandan, az önce yukarıda da belirttiğim gibi, birçok insan bu hoparlörden sadece bir tane alacaktır. Diğer bir deyişle, bu hoparlörler ile mono olarak müzik dinleyeceklerdir.

Sonuç olarak bugün popüler olarak kullanılan, bazı insanlar için neredeyse tek müzik dinleme aracı haline gelen kablosuz hoparlörlerin büyük çoğunluğu mono. İşte bu sebepten dolayı mono uyumluluğu bugün hâlâ (hatta 10-15 sene öncesine göre muhtemelen çok daha) önemli!

Bu sebepten dolayı, müzik prodüktörleri ve ses mühendisleri olarak bir parçanın kaydı ve miksi sırasında mono uyumluluğu sürekli olarak kontrol etmeliyiz!

İlgili yazılar:

Teknik terimler için müzik teknolojisi, müzik prodüksiyonu ve ses kayıt terimleri sözlüğüne göz atabilirsiniz.

Benzer paylaşımlar için beni Facebook ve Twitter‘da takip edebilir, haberler için mesaj listeme üye olabilirsiniz. Teşekkürler.

Başlık fotoğrafı: 3283622 | Pixabay

JBL Bluetooth Speaker fotoğrafı: Photo by alexander bracken | Unsplash

Apple HomePad fotoğrafı: Howard Lawrence B | Unsplash

IKEA SYMFONIKS fotoğrafları IKEA web sitesinden alınmıştır.

© 2019 Ufuk Önen. Her hakkı saklıdır. İzinsiz kullanılamaz.

Bu yazıda: mono uyumluluğu, stereo panorama, IKEA SYMFONIKS, Apple HomePad, Sonos One, stereo kayıtta mono uyumluluğu, miks sırasında mono uyumluluğu, mastering sırasında mono uyumluluğu