Print-Through

Geçtiğimiz haftalarda eskilerden kalma bir analog makara bandı dijital ortama aktarmam gerekti. Eski bantlarla çalışırken birçok sürprizle karşılaşmak olasılık dahilinde. Hazırlıklı olmalısınız! Neyse ki felaket boyutunda bir şeyle karşılaşmadım ama bandın saklama şeklini gördüğüm zaman aklıma gelen ilk şey tabii ki başıma geldi: ‘print-through’.

Peki, nedir bu print-through? Onu açıklamadan önce ilk önce analog kayıt cihazları ve bantlarla ilgili kısa bir giriş yapmak istiyorum çünkü son 10-15 yılda ses kayıt alanına girenler analog bant teknolojisine uzak.

Bu elbette anlaşılabilir bir şey çünkü 2000’li yılların başından itibaren kayıt, edit ve miks işleri bilgisayara (hard diske) taşındı.

Bundan sonra birçok insanın analog bantlarla işi olmayacaktır ancak yine de bu bilgilerin geçmiş teknolojileri bilmek adına değeri olduğunu düşünüyorum.

Analog Kayıt Cihazları ve Manyetik Bantlar

Analog kayıt cihazları elektrik enerjisini, diğer bir deyişle elektrik sinyalini, manyetik enerjiye dönüştürüp manyetik bant üzerinde saklarlar.

Manyetik bant birkaç̧ farklı katmandan meydana gelir. ‘Base’ (temel katman), genelde PVC veya polyesterden yapılır. Bu temel katmanın hemen arkasında ‘backing’ adı verilen ve antistatik karbon parçalarından oluşan bir katman daha vardır. Base’in hemen üzerinde kayıt işleminde en önemli rolü̈ oynayan manyetik oksit katmanı bulunur.

Analog Bantlar ve Dikkat Edilmesi Gereken Noktalar

Hoparlör, mıknatıs ve benzeri manyetik alan yaratan nesneler analog bantlara kolaylıkla hasar verebileceğinden dolayı bantlar bu tip aletler ve nesnelerden uzak tutulmalıdır.

Bantlar ideal olarak 18°C’de saklanmalıdır; saklama ısısı 25°C’nin üzerinde olmamalıdır. Soğuk bir havada dışarıdan getirilen bantlar makineye takılmadan önce oda ısısında 30–60 dakika bekletilmelidir.

Print-Through

Bandın makarada sarılı durumundayken bir katındaki manyetizmin hemen dışındaki katına geçmesine, etki etmesine, ‘print-through’ ya da kısaca ‘print-thru’ adı verilir. Bu, bandı dinlerken ‘pre-echo’ (ön-eko) [sesten önce yansımasının gelmesi] efektini yaratır.

İsteğe bağlı olarak kullanıldığında cazip bir efekt olsa da tüm bant boyunca olması çok rahatsız edicidir. Bu sebepten dolayı bantlar sonları dışarıda olacak şekilde saklanır. Diğer bir deyişle bant makineden çıkartılmadan önce geriye sarmak yerine ileri sarılır, tüm bant sağ taraftaki makaraya toplanır ve sağ taraftaki makara saklanır.

Bant bu şekilde saklandığında bir kattaki manyetizm hemen bir dışındaki kata geçerse ön-eko değil eko oluşur; bu sayede print-through hem daha az belirgin olur hem de kulağa ters gelmez.

Heads Out x Tails Out

Baş tarafı dışarıda saklanan bantlar ‘heads out’ olarak adlandırılır ve etiketlenir.

Son tarafı dışarıda saklanan bantlar ise ‘tails out’ adlandırılır ve etiketlenir. Bantlar print-through’nun önlenmesi amacıyla bu şekilde saklanır.

Library Wind

Bandın makaraya düzgün bir şekilde sarılması çok önemlidir. Her gün kullanılan bir bant hızlı bir şekilde sarılıp makineden çıkartılabilir. 2–3 hafta gibi bir süreyle saklanacak bant, bazı profesyonel analog kayıt cihazlarının üzerinde bulunan ve ‘library wind’ adı verilen, normal ileri sarmaya göre daha yavaş olan bir sarma şekliyle ileri sarılıp makineden çıkartılabilir. Eğer bant arşive gidiyorsa ileri sarmaktansa makinede normal hızında okutulup, bittiğinde makineden çıkartılıp bu şekilde saklanmalıdır.