Bu yazı dizisi üç bölümden oluşmaktadır. Birinci bölüm için tıklayınız. İkinci bölüm için tıklayınız.

Aradaki Fark

Yaygın kullanım şekliyle kompresörü fader öncesine yerleştirdiğinizde aslında riding the fader ile yaptığınız işi daha kolaylaştırmış oluyorsunuz çünkü seviye ayarlamalarının bir kısmını, hatta belki büyük bir kısmını, kompresör yapıyor oluyor. Diğer yandan, bu şekilde çalıştığınızda, özellikle gain staging yapmamışsanız, kompresör sinyale daha fazla müdahale ediyor, diğer bir deyişle sinyalin yapısını daha çok değiştiriyor.

Eğer kompresörü sesleri birbirlerine yapıştırmak için (İngilizcedeki terimi ile “glue” amaçlı olarak) kullanıyorsanız, bu durumda fader’ı kompresörün önüne almak çok daha iyi sonuçlar verebiliyor. Böyle olunca kompresörün çalışması, diğer bir deyişle sinyale verdiği tepki daha stabil, daha istikrarlı bir hale geliyor. Tabii bunu gain staging ile elde etmek de mümkün. “2 kere 2 eşittir 4” gibi kesin bir yaklaşım yok. Duruma göre değerlendirmek gerekiyor.

Noise gate gibi dinamik işlemciler kullanırken bunları genelde fader öncesine yerleştiriyoruz. Burada da işlemcinin tutarlı tepki vermesi açısından yine gain staging önemli.

Saturation gibi bir sinyal işlemci kullanırken ise bu plug-in’i sinyal zincirinin hangi noktasına yerleştireceğinize elde etmek istediğiniz efekte göre karar vermeniz gerekiyor. Örnek olarak, saturation için kullandığınız plug-in fader’dan önce geliyorsa sinyaldeki uç noktalar (peak) daha fazla distort olacaktır. Sinyaldeki düşük seviyeli yerler ile yüksek seviyeli yerler (her ne kadar seviyeleri daha sonra fader hareketleri ile eşitlense bile) saturation açısından farklı duyulacaktır. Diğer yandan fader saturation plug-in’ininden önce geliyorsa, bu durumda sinyal saturation açısından daha istikrarlı duyulacaktır. Yine burada da “2 kere 2 eşittir 4” gibi kesin bir doğru yok. Seçim sizin. Duruma göre değerlendirmek gerekiyor.

Waves | Kramer Master Tape

Bu İşi Bilgisayara Yaptırabilir miyim?

Riding the fader aslında zahmetli bir iş. Eğer bu işi bilgisayara yüklemek isterseniz bunun için özel olarak üretilmiş plug-in’leri kullanabilirsiniz.

Riding the fader yöntemini plug-in’e aktaran ilk firma Quiet Arts oldu. Quiet Arts, 2009 yılında Pro Tools için WaveRider adlı bir plug-in üretti. WaveRider hem Mac hem de Windows üzerinde AAX plug-in formatını destekliyor. Bunun yanı sıra firmanın bir de WaveRider Tg adında daha yeni bir plug-in’i var. WaveRider Tg, Mac üzerinde AAX, VST ve AU, Windows üzerinde ise AAX ve VST plug-in formatlarını destekliyor.

Waves, WaveRider’ın hemen ardından rakip olarak Vocal Rider adında bir plug-in çıkardı. Vocal Rider, Mac üzerinde AAX, VST ve AU, Windows üzerinde ise AAX ve VST plug-in formatlarını destekliyor.

Waves, Vocal Rider’dan sonra 2011 yılında Bass Rider adında bas gitar için bir plug-in üretti. Bass Rider, Mac üzerinde AAX, VST ve AU, Windows üzerinde ise AAX ve VST plug-in formatlarını destekliyor.

Bunların yanı sıra Hornet, TBProAudio gibi firmaların benzer işler yapan plug-in’leri mevcut.

Bu plug-in’ler artık oldukça gelişti, genellikle gayet iyi sonuç veriyorlar ancak tabii bazen yine de bu işi manuel olarak yapmak için kolları sıvamak gerekiyor.

Yukarıda sinyal akışı ve buna bağlı olarak ortaya çıkan farklar ile ilgili olarak yazdıklarım bu plug-in’leri kullanırken de geçerli. Değişik olan, riding the fader yönteminde fader’ın yaptığını bu plug-in’lerin yapıyor olması. Dolayısıyla ilk önce kompresör sonra fader ile seviye ayarlama yapmak istiyorsanız bu durumda insert noktasına önce kompresör plug-in’ini, sonra da seviye ayarlayıcı plug-in’i (Vocal Rider, Bass Rider, WaveRider) yerleştirmeniz gerekiyor.

Son Olarak…

Kompresör bugün modern prodüksiyonların ayrılmaz bir parçası. Aynı şeyi riding the fader yöntemi için de söyleyebiliriz çünkü bu yöntemi DAW’ların içindeki volüme otomasyon çizgileri ile sürekli kullanıyoruz. Biri diğerinden daha iyi diyemeyiz. Önemli olan doğru yerde doğru seçimi yapabilmek. Yazıda da belirttiğim gibi çoğu zaman aynı anda ikisini birden kullanıyoruz. Böyle olunca da sinyal akışına dikkat etmek gerekiyor çünkü sıralama, ses üzerinde önemli farklılıklar yaratabiliyor.

Teknik terimler için müzik teknolojisi, müzik prodüksiyonu ve ses kayıt terimleri sözlüğüne göz atabilirsiniz.

Benzer paylaşımlar için beni Facebook ve Twitter‘da takip edebilir, haberler için mesaj listeme üye olabilirsiniz. Teşekkürler.

Başlık fotoğrafı: hanmaili | Pixabay

© 2019 Ufuk Önen. Her hakkı saklıdır. İzinsiz kullanılamaz.