Yakın zamana kadar dijital ortamda sinyal ile ilgili konuşurken ‘peak’ dediğimiz zaman aslında ‘sample peak’ten bahsediyorduk. Son yıllarda, özellikle EBU tarafından radyo ve televizyon yayınlarının ses seviyeleri ile ilgili olarak yapılan düzenlemelerden sonra, ‘sample peak’ ile birlikte bir de ‘true peak’ terimi günlük kullanımımıza girdi. Her ikisi de ‘peak’ ancak aslında birbirlerinden farklılar.

 

Sample Peak

Sample peak, analog sinyalden örneklenerek dijital ortama aktarılmış sinyalin genliğinin (amplitude) en üst noktasıdır. Diğer bir deyişle, sample peak, dijital sinyaldeki örneklerin (sample’ların) ulaştığı en üst seviyedir. Dijital ortamda sinyal yüksekliği için dBFS kullanılır. 0 dB, dBFS skalasındaki en üst noktadır.

Buradan yola çıktığımızda sinyal yüksekliği 0 dBFS’i geçmediği zaman sorun olmaması gerekiyor. Buna dayanarak yıllardan beri hemen hemen tüm master ses dosyaları, biraz da hata için marj bırakmak adına, hep maksimum -0.2 dBFS veya -0.3 dBFS seviyesinde tutuldu.

Aslında durum tam öyle değil… İşin farklı bir yönü daha var…

 

True Peak

Şimdi bir de true peak’e bakalım… Yukarıda da belirttiğim gibi, sample peak yöntemi ile ölçüm yaparken sinyaldeki sample’ların yüksekliğini ölçmüş oluyoruz. Diğer yandan, dijital sinyal hoparlörlere gönderilmek üzere dijital/analog çevrim yapılırken aşağıdaki görselde görebileceğiniz gibi sinyal seviyesi örnekler (sample’lar) arasında örneklerin seviyesinden daha yüksek olabiliyor.

İki örnek arasında seviyesi örneklerin kendisinden daha yüksek olan noktalara “inter-sample peak” adı veriliyor ve bunlar true (gerçek) peak olarak nitelendiriliyor.

 

True Peak Değerinin Önemi

Birçok durumda true peak, sample peak değerine göre daha yüksek oluyor. True peak ile sample peak arasında fark çok küçükse hoparlörden çıkan sinyalde bozulma olup olmadığı duyulmayabiliyor. Diğer yandan fark büyükse, kulakla duyulabilecek bozulmalar ortaya çıkabiliyor. Sinyali duymak için mutlaka dijital/analog çevrim yapıp hoparlöre göndermek zorunda olduğumuzu göz önüne aldığımızda, true peak ölçüm metodunun önemi ortaya çıkıyor.

 

True Peak Meter

DAW’ların çoğunda örneklerin peak noktalarını gösteren Sample Peak Program Meter (SPPM) bulunuyor. Inter-sample peak noktalarını ölçmek için ITU-R BS.1770 ve EBU R128 gibi standartlarla uyumlu plug-in’ler kullanmak gerekiyor.

Piyasada farklı firmalar tarafından üretilen birçok plug-in var. Bunlardan bazıları:

Ücretsiz true peak meter plug-in’leri de mevcut. Bunlardan Youlean Loudness Meter 2 ve TBProAudio mvMeter 2’nin linklerini daha önceki blog yazılarımda paylaşmıştım: Ücretsiz Plug-in’ler (12) ve Ücretsiz Plug-in’ler (15).

 

True Peak Limiting

Bazı plug-in’ler hem ölçüm hem de limiter görevi görüyor. Örnek olarak Waves WLM Plus Loudness Meter’ı gösterebiliriz.

Bazı firmalar da true peak limiting için ayrıca plug-in üretiyorlar. Bunlardan bazıları:

Ek bilgi olarak, popüler mastering plug-in’lerinden Izotope Ozone 8 üzerinde de true peak limiting özelliği bulunuyor.

 

Teknik terimler için müzik teknolojisi, müzik prodüksiyonu ve ses kayıt terimleri sözlüğüne göz atabilirsiniz.

Benzer paylaşımlar için beni Facebook ve Twitter‘da takip edebilir, haberler için mesaj listeme üye olabilirsiniz. Teşekkürler.

© 2018 Ufuk Önen. Her hakkı saklıdır. İzinsiz kullanılamaz.