The Rolling Stones, Bruce Springsteen, Bryan Adams, Toto ve Bon Jovi gibi sanatçı ve grupların albüm ve parçalarında prodüktör ve kayıt/miks mühendisi olarak imzası bulunan Bob Clearmountain, Instagram hesabından ‘stem‘ terimi ile ilgili bir video paylaştı. Clearmountain bu videoda stem teriminin son günlerde bazı müzisyenler ve stüdyo profesyonelleri tarafından yanlış kullanıldığını, stem ve multitrack terimlerinin karıştırıldığını söylüyor. Videoyu aşağıya ekliyorum.

Ses Kayıt ve Müzik Teknolojileri adlı kitabımda da belirttiğim gibi, ‘track’ orijinal anlamı ile kayıt cihazı üzerindeki kanallara verilen isim. Daha sonra bu terimi DAW içindeki kanallar için kullanmaya başladık. ‘Multitrack’ ise birden fazla ‘track’ yani kanal olduğunu belirtiyor.

‘Stem’ terimini yine Ses Kayıt ve Müzik Teknolojileri adlı kitabımda açıklamıştım. Aşağıya kopyalıyorum:

Stem: Miksteki önemli sinyal gruplarına verilen isim. Örnek olarak bazı müzik kayıtları mastering’e stereo yerine davul, bas, vokaller ve diğer enstrümanlar olmak üzere kendi içinde dengeleri farklı gruplar halinde gönderilir. Diğer bir deyişle miks, stereo tek bir dosya yerine (eğer dört grup varsa) dört ayrı stereo dosya olarak gönderilir. Her bir gruba stem adı verilir. Mastering sırasında işlemler bu gruplar üzerinde yapılır ve son aşama olarak bu gruplar iki kanala (stereo formata) indirgenir. Film mikslerinde efektler, diyaloglar ve müzik için farklı farklı gruplar (stem) kullanılır. Bu gruplar miksin son aşamasında birleştirilir ve stereo, 5.1 ya da 7.1 gibi istenilen bir formatta son miks elde edilir.

Uzun lafın kısası, ‘track’ / ‘multitrack’ terimleri ile ‘stem’ terimi birbirlerinden farklı. Bob Clearmountain bu konuda şikayet etmekte çok haklı!

Terminoloji, iletişim açısından çok önemli. Terimleri bilmek ve doğru bir şekilde kullanmak iletişimi çok daha sağlıklı bir hale getiriyor. Parça ve albüm prodüksiyonları gibi işin içinde birçok insanın bulunduğu projeleri sorunsuz bir şekilde yürütebilmek için iletişim gerçekten kilit bir noktada yer alıyor.

Ses Kayıt ve Müzik Teknolojileri adlı kitabımın arkasında “Müzik Teknolojisi, Müzik Prodüksiyonu ve Ses Kayıt Terimleri Sözlüğü” var. Sözlüğe buraya tıklayarak da ulaşabilirsiniz.

Benzer paylaşımlar için beni Facebook, Instagram ve Twitter‘da takip edebilir, haberler için mesaj listeme üye olabilirsiniz. Teşekkürler.

© 2021 Ufuk Önen. Her hakkı saklıdır. İzinsiz kullanılamaz.