“İlk mikrofonumu alacağım, ne tavsiye edersiniz?” “Mikrofon alırken hangi özelliklere dikkat etmeliyim?” “Bu işe yeni başlıyorum, nasıl bir mikrofon almalıyım?”

Bugüne kadar birçok kişi e-posta ve sosyal medya aracılığı ile ya da yüz yüze görüştüğümüzde sözlü olarak bana bu soruları sordular.

İlk mikrofonunu alacaklara bugüne kadar gerek yazılı gerek sözlü olarak verdiğim tavsiyeyi bu yazımda sizlerle paylaşmak istiyorum. Hemen altını çizmek isterim: Bu bir tavsiyedir. Lütfen kural olarak düşünmeyin. Zaten böyle bir kural yok. Diğer yandan, bu tavsiyenin yıllar içinde ne kadar isabetli olduğunu da defalarca tecrübe ettim, bunu da belirtmek isterim.

Mikrofon seçimi çok derin bir konu. Stüdyoda kayıt yaparken bu seçim hem kaydedeceğimiz sese veya enstrümana, hem de kayıt mühendisinin ve sanatçının ton tercihlerine bağlı olarak yapılıyor. Bu sebepten dolayı büyük stüdyoların envanterlerinde onlarca hatta yüzlerce mikrofon bulunuyor.

Büyük stüdyolarda durum böyle ama şimdi biz bunu bir kenara bırakalım. Kenara bırakalım diyorum çünkü müzik prodüksiyonuna yeni başlayan ve evde kayıt yapmak isteyen birinin eline içinde 10-15 mikrofon olan bir liste tutuşturamayız. Böyle bir kişinin çok daha basit bir tavsiyeye ihtiyacı var.

Tavsiyeye geçmeden önce, mikrofonların çalışma prensipleri ve teknik özellikleri ile detaylı bilgileri Ses Kayıt ve Müzik Teknolojileri adlı kitabımın beşinci bölümde bulabileceğinizi hatırlatmak isterim.

Evet, artık başlayalım…

Mikrofon Tipi

Çalışma prensiplerine göre kategorize edecek olursak, karşımıza dört farklı mikrofon tipi çıkıyor: Dinamik, ribbon, condenser ve electret-condenser. Günümüzde müzik prodüksiyonunda yaygın olarak dinamik ve condenser mikrofonlar kullanılıyor.

İlk mikrofonunu alacaklara benim tavsiyem: CONDENSER

Condenser mikrofonlar sese fazla “renk” katmaz. Diğer bir deyişle, condenser mikrofonlarla kayıt yaparken aldığınız sonuç ses kaynağının orijinal tınısına ve tonuna yakın olur. Bu, sese renk katan ya da seste belli noktaları vurgulayan mikrofonların kötü olduğu anlamına gelmiyor. Yukarıda da belirttiğim gibi, mikrofon seçimi kaydedilen ses veya enstrümana ve ton tercihlerine göre büyük değişkenlik gösterebiliyor. Ancak, eğer sadece bir adet mikrofonunuz varsa bu, o mikrofonu, kaydetmek isteyeceğiniz her şey için kullanacağınız anlamına geliyor. Bu sebepten dolayı, o mikrofonun sesleri orijinaline yakın bir şekilde duyup üretebiliyor olması bence çok önemli.

Audio-Technica 2050. Büyük diyaframlı multi-pattern condenser mikrofon. Mikrofonun arkasında -10 dB pad ve low-cut filtre var.

Diyafram

Geniş diyaframlı (diyafram çapları 1 inç civarında olan) mikrofonlar genel olarak daha dolgun bir tona sahip oluyor. Geniş diyaframlı mikrofonların dezavantajı ise ses kaynağından uzaklaştıkça detayları kaybetmeleri.

Geniş diyaframlı mikrofonlar ile yakın mikrofonlama tekniğini kullanarak vokalden elektro-gitara, üflemeli çalgılardan perküsyona kadar hemen hemen her türlü ses kaynağını ve enstrümanı kaydetmek mümkün.

Küçük diyaframlı (diyafram çapları yarım inçten daha az olan) mikrofonlar ise genel olarak uzaktan mikrofonlanan enstrüman gruplarında veya akustik entrümanlarda çok iyi sonuç veriyor.

İlk mikrofonunu alacaklara benim tavsiyem: BÜYÜK DİYAFRAM

Büyük diyaframlı bir mikrofon ile yakın mikrofonlama tekniğini kullanarak evde ya da kayıt odanızda hemen hemen her şeyi kaydedebilirsiniz.

Polar Pattern

Mikrofonlarda polar pattern için üç seçenek bulunuyor: Cardioid (ve supercardioid, hypercardioid gibi alt kategorileri), omnidirectional ve bidrectional (diğer adıyla figure-of-8).

Çoğu mikrofon sadece tek bir polar pattern’a sahip oluyor ama bazı mikrofonlarda üzerlerinde bulunan minik bir düğme ile değiştirebileceğiniz farklı polar pattern’lar da bulunabiliyor. Bu tip mikrofonlara multi-pattern adı veriliyor.

Genelleme yapacak olursak, müzik prodüksiyonlarında yaygın olarak cardioid kullanılıyor. Ancak, eğer sadece bir mikrofonunuz varsa o mikrofonda farklı polar pattern’lar olması bence önemli bir şey.

İlk mikrofonunu alacaklara benim tavsiyem: MULTI-PATTERN

Bu sayede mikrofonu ihtiyaca göre cardioid, omnidirectional ya da bidirectional olarak kullanabilirsiniz. Ek olarak, bir sesi değişik polar pattern’lar ile kaydedip aradaki farkları dinleyebilirsiniz. Bu, sizin mikrofonlama konusunda tecrübe kazanmanıza çok yardımcı olur.

Rode NT2-A. Büyük diyaframlı multi-pattern condenser mikrofon. Mikrofonda -5/-10 dB pad ve 40/80 Hz low-cut filtre var.

Diğer Özellikler

Frequency response, transient response, sensitivity, equivalent noise rating, impedance, max spl… Mikrofonların bu özelliklerini Ses Kayıt ve Müzik Teknolojileri adlı kitabımda detaylı bir şekilde açıklamıştım.

Peki, bunlar mikrofon seçiminde önemli mi? Normalde elbette çok önemli ama ilk mikrofonunuzu alıyorsanız benim tavsiyem, esas olarak yukarıda belirttiğim noktalara (mikrofon tipi, diyafram çapı ve polar pattern) yoğunlaşmanız. Bunlara ek olarak bir şey daha durmanızı tavsiye ediyorum.

İlk mikrofonunu alacaklara ek özellik olarak benim tavsiyem: PAD

Condenser mikrofonların kapsülleri yüksek ses şiddeti seviyelerine karşı dayanıklı oluyor ancak kapsülün çıkış sinyali mikrofonun içindeki preamplifikatöre aşırı yüklenip sinyalde bozulma (distortion) yapabiliyor. Bunu önlemek için bazı condenser mikrofonlarda kapsül ile preamplifikatör arasına yerleştirilmiş, sinyalin gücünü azaltan bir devre bulunuyor. Bu devreye ‘attenuation pad’ ya da kısaca ‘pad’ deniyor. İstenildiğinde mikrofon üzerinde bulunan bir düğme ile aktif hale getirilebiliyor. Pad, bazen gerçekten çok işe yarıyor. Mikrofonun, özellikle de bir condenser mikrofonun üzerinde pad bulunmasında büyük fayda var.

Özetle…

Özet olarak, ilk mikrofonunu alacaklara benim tavsiyem, üzerinde pad bulunan büyük diyaframlı, multi-pattern bir condenser mikrofon.

CONDENSER + BÜYÜK DİYAFRAM + MULTI-PATTERN + PAD

Böyle bir mikrofon ilk başta evde ya da kayıt odanızda yapacağınız kayıtlar için fazlasıyla yeterli olacaktır. Daha sonra, başka mikrofonlar satın alırken, farklı uygulamalar için farklı seçimler yapabilir, özellikler konusunda biraz daha detaylı düşünebilirsiniz.

Ses Kayıt ve Müzik Teknolojileri (kaynak kitap)

Teknik terimler için müzik teknolojisi, müzik prodüksiyonu ve ses kayıt terimleri sözlüğüne göz atabilirsiniz.

Benzer paylaşımlar için beni Facebook, Instagram ve Twitter‘da takip edebilir, haberler için mesaj listeme üye olabilirsiniz. Teşekkürler.

Başlık fotoğrafı: Pexels | Pixabay

© 2022 Ufuk Önen. Her hakkı saklıdır. İzinsiz kullanılamaz.