Kompresör üzerine daha önce yazdığım yazıları tek bir çatı altında toplayıp bir mini rehber oluşturdum. Linkleri ve açıklamaları aşağıya ekliyorum.

Kompresörün çalışma prensibi, üzerindeki parametrelerin işlevleri gibi temel bilgileri Ses Kayıt ve Müzik Teknolojileri adlı kitabımda bulabilirsiniz.

İyi okumalar!

Kompresör Attack Süresinin Sese Etkisini Görselleştirecek Olursak…

Attack süresi, kompresör üzerindeki en kritik parametreleriden biridir. Sinyal seviyesi threshold seviyesini geçtiğinde kompresörün devreye girip hangi sürede sinyali üzerindeki ayarlara göre tam olarak sıkıştıracağını belirler. Milisaniye (ms, msec) cinsinden ifade edilir.

Attack süresinin en kritik parametrelerden biri olmasının sebebleri, bir yandan kompresörün nasıl bir hızda tepki vereceğini belirlemesi, bir yandan da sesin karakteristiği üzerinde değişiklik yapma gücüne sahip olmasıdır. Örnek olarak vurmalı enstrümanlarda çok hızlı (çok kısa) attack süreleri transient’ları ezip enstrümanın dinamiklerini öldürebilir.

Attack parametresinin ses üzerinde yarattığı etkiyi görmek için bir sinüs dalgası kullanabiliriz.

Devamını okumak için tıklayınız.

Kompresör Kullanımında Threshold, Ratio ve Gain Reduction İlişkisi

Bir okuyucumdan kompresör kullanımı ile ilgili bir mesaj aldım. Kompresör kullanırken, örnek olarak, eşik (threshold) değeri -20 dB civarında, oran (ratio) ise 8:1 ayarındayken 4 dB azaltma (gain reduction) elde ettiğini; aynı kanalda kompresörün eşik değerini -30 dB civarına, oranını ise 2:1 ayarına çektiğinde gain reduction olarak bir değişiklik olmadığını, yine 4 dB azaltma elde ettiğini yazmış.

Okuyucum bu durum karşısında threshold ve ratio değerlerinin önemli olup olmadığını sormuş. Evet, önemli. Hemen neden önemli olduğuna bakalım…

Devamını okumak için tıklayınız.

Kompresör Teknikleri: Paralel, Seri ve Sidechain Kompresör Kullanımı

Üç bölümlük bu yazı dizisinde sıklıkla kullanılan üç kompresör tekniğini anlatıyorum. Bu teknikleri DAW içinde nasıl uygulayacağınızı Pro Tools ve Studio One ekran görüntüleri ile açıkladım. Uygulamaları Logic Pro, Cubase gibi diğer DAW’larda da benzer şekillerde gerçekleştirebilirsiniz.

1. Bölüm: Paralel Kompresör Kullanımı

2. Bölüm: Seri Kompresör Kullanımı

3. Bölüm: Sidechain Kompresör Kullanımı

Multiband Kompresör

Standart bir kompresör ile çalışırken, sinyal seviyesi ayarladığımız eşik seviyesinin (threshold) üzerine çıktığında kompresör devreye girer ve azaltma (gain reduction) uygular. Seviye, bas, mid veya tiz frekans aralıklarından dolayı artmış olabilir, fakat kompresör seviye artışının hangi frekans aralığında olduğunu ayırt edemez ve sinyalin tamamı üzerinde azaltma uygular.

Multiband kompresör, sinyali frekans aralıklarına böler ve her frekans aralığını ayrı ayrı sıkıştırır. Cihazın yapısına göre frekans aralıkları bas ve tiz olarak iki; bas, mid ve tiz olarak üç; bas, alt-mid, üst-mid ve tiz olarak dört ya da iyice ince ayarlar kullanarak daha fazla sayıda olabilir.

Devamını okumak için tıklayınız.

Sidechain Multiband Kompresör Kullanımı

Gitarların çok yoğun olduğu bir parçada vokale yer açmak için gitarları gruplayıp, gitar grubunu vokalin olduğu yerlerde sidechain tekniği ile biraz aşağıya çekmek mümkün. Peki bunu yaptığınızda gitarların ağırlığında bir azalma olursa ne yapmak lazım?

Başka bir şekilde ifade edecek olursak, vokal varken gitarların “bir tık” azalmasını istiyorsunuz ama bu azaltmayı sadece orta ve üst-orta frekanslarda yapmak, alt-orta frekansları bu azaltmanın dışında tutarak gitarların gövdesini ve ağırlığını korumak istiyorsunuz. Bunun için ne yapmak lazım?

Çözüm: sidechain multiband kompresör tekniği.

Devamını okumak için tıklayınız.

Sidechain Kompresör ve Ducking Teknikleri Arasındaki Fark

Sidechain kompresör ve ducking tekniklerinin genelde aynı şeyler oldukları düşünülüyor. Aslında bu çok da şaşırtıcı değil. Yaptıkları işler birbirlerine benziyor. Her iki teknikte de bir sinyalin seviyesi, başka bir sinyale bağlı olarak azaltılıyor. 

Yaptıkları işler birbirlerine benziyor ama bu iki teknik tıpatıp aynı değil. Aralarında bir fark var.

Devamını okumak için tıklayınız.

Davul Miksi ve Kompresör: Bir Tüyo

Davul grubu üzerinde ‘glue’ veya başka bir amaçla kullandığınız kompresörü davulun genel seviyesine göre ayarladığınızda, kick her vurduğunda yüksek seviyesinden dolayı kompresörün daha fazla sıkıştırma yapmasına yol açacak, bu da büyük ihtimalle davul üzerinde “pumping” etkisi oluşturacaktır. Efekt olarak kullanıldığı zaman tamam ama istenmeyen bir şekilde ortaya çıktığında “pumping” etkisinin ne kadar sevimsiz olduğunu söylemeye gerek yok.

Devamını okumak için tıklayınız.

Davul ve Perküsyon İçin Kompresör Tüyosu

Mikste enstrümanları öne almak yani dinleyiciye yaklaştırmak ya da geriye itmek için ne yapabiliriz?

  • Kanalların seviyelerini ayarlarız.
  • EQ ile frekans dengelerinde değişiklikler yaparız.
  • Delay ve reverb gibi efektler kullanırız.

Bildiğiniz ya da tahmin edebileceğiniz gibi, bu sorunun tek bir cevabı yok. Duruma göre bunlardan birini veya aynı anda hepsini de yapabiliriz.

Peki, bunlara ek olarak yeni bir cevap şıkkı eklesem ve kompresör kullanabiliriz desem?

Özellikle vurmalı çalgılar ve davul için…

Devamını okumak için tıklayınız.

Önce Kompresör mü, Yoksa EQ mu? Kompresör ve EQ Kullanımında Sıralama Nasıl Olmalı?

Önce kompresör mü, yoksa EQ mu? Bu, hep sorulan ve tartışılan klasik bir konu. Tek bir cevabı yok. Cevap hem duruma göre hem de miksi yapan kişinin teknik ve estetik yaklaşımına göre değişiyor.

Bu soruyu Miks Üzerine: Müzik Prodüksiyonlarında Miks Teknikleri ve Çeşitli Yaklaşımlar adlı kitabım için röportaj yaptığım tüm değerli müzik insanlarına sormuştum. Tahmin ettiğim gibi hepsinden farklı farklı cevaplar geldi.

Cevapları toplu bir şekilde kitaptaki röportaj sırası ile aşağıda sizlerle paylaşacağım ama ondan önce ben kendi yaklaşımımı size aktarmak istiyorum.

Devamını okumak için tıklayınız.

Kompresör / Limiter Lookahead Özelliği

Kompresör veya limiter üzerindeki attack parametresini ne kadar kısa bir süreye ayarlarsak ayarlayalım, bazen sinyaldeki çok hızlı yükselmeler, diğer bir deyişle ani olarak oluşan peak noktaları, kompresör veya limiter’a yakalanmadan “kaçabiliyor”. Bazı kompresör ve limiter’ların üzerinde bulunan lookahead özelliği ile bu kaçakları önlemek mümkün olabiliyor.

Devamını okumak için tıklayınız.

Peki Ya Kullanmak İstediğimiz Kompresör Üzerinde Lookahead Özelliği Yoksa?

Lookahead özelliği bazı durumlarda gerçekten çok faydalı olabiliyor ama maalesef bazı plug-in’ler üzerinde bu özellik bulunmuyor.

Olsun. Problem değil! Plug-in üzerinde olmada lookahead özelliğini manuel olarak elde edebilirsiniz.

Yapılması gereken aslında çok basit. Ben burada Pro Tools üzerinden örnek vererek anlatacağım ama bu tekniği diğer DAW’lar içinde de benzer şekillerde uygulayabilirsiniz.

Devamını okumak için tıklayınız.

1176 Kompresörler ve All-Button Mode

Bill Putnam tarafından tasarlanan ve orijinal olarak 1967 yılında Urei firması, daha sonra da Universal Audio tarafından üretilen 1176 kompresörlerde dört farklı oran (ratio) bulunur: 4:1, 8:1, 12:1 ve 20:1. Hikayeye göre bir gün, bilinmeyen bir stüdyoda, adı bilinmeyen bir ses mühendisi Urei 1176 üzerinde bulunan oran tuşlarının dördüne birden aynı anda basar ve çok özgün bir ton elde eder.

O ses mühendisi bunu bilerek mi yoksa yanlışlıkla mı yaptı ya da bu hikaye doğru mu değil mi kimse tam olarak bilmiyor. Ancak bu dört tuşa aynı anda basıp o tonu elde etme işi gerçek.

Devamını okumak için tıklayınız.

Favori Kompresör Plug-in’lerim

Bu yazımda sizlerle en beğendiğim kompresör plug-in’lerini paylaşmak istiyorum. Başlamadan önce altını çizmek istediğim bir nokta var: Bu bir “en iyi kompresör plug-in’leri listesi” değil. Bu, benim beğendiğim plug-in’lerden oluşan tamamen şahsi bir liste. Buradakilerin en iyi olduğu gibi bir iddiam yok. Diğer yandan, bunun gelişigüzel hazırlanmış bir liste olmadığını, bu seçimleri yılların tecrübesi ile yaptığımı da belirtmek isterim.

Devamını okumak için tıklayınız.

Teknik terimler için müzik teknolojisi, müzik prodüksiyonu ve ses kayıt terimleri sözlüğüne göz atabilirsiniz.

Benzer paylaşımlar için beni Facebook, Instagram ve Twitter‘da takip edebilir, haberler için mesaj listeme üye olabilirsiniz. Teşekkürler.

© 2022 Ufuk Önen. Her hakkı saklıdır. İzinsiz kullanılamaz.