Kulaklıkla Miks Yapanlara Plug-in Tavsiyeleri

İlk yayın tarihi 20 Temmuz 2020 olan bu yazı 6 Aralık 2020, 1 Şubat 2021, 10 Mayıs 2021 ve 3 Ocak 2022 tarihlerinde güncellenmiştir.

Bu yazımda kulaklıkla miks yapanlar için birkaç plug-in tavsiye etmek istiyorum. “Kulaklıkla Miks Yaparken Eksikliğini Duyduğum İki Nokta” başlıklı yazımda bu plug-in’lere neden ihtiyaç duyduğumuzu (ya da en azından benim neden ihtiyaç duyduğumu) açıklamıştım. Eğer okumadıysanız okumanızı tavsiye ederim.

Plug-in’lere geçmeden önce hemen not düşeyim: Bu yazıda sadece sanal dinleme ortamı sunan plug-in’ler paylaştım. Kulaklık kalibrasyonu ile ilgili bir çözüm arıyorsanız “Sonarworks Reference 4 Monitör Kalibrasyon Sistemi” başlıklı yazımı okuyabilirsiniz. [Güncelleme: Sonarworks, 2021 Mart ayında Reference 4’ü güncelledi, yeni özellikler ekledi ve ismini SoundID Reference olarak değiştirdi.]

Plug-in’lerin Kullanımı

Bu plug-in’leri DAW’ın ana çıkışında insert olarak kullanabilirsiniz. Dikkat edilmesi gereken nokta bu plug-in’lerin sadece dinleme amacı ile kullanılıyor olması. Dolayısıyla miksinizi export/bounce ederken plug-in’i bypass konumuna almak ya da kaldırmak gerekiyor. Eğer yapmazsanız plug-in tarafından yapılan tüm simülasyonlar ve işlemler export aldığınız miks dosyası içine yazılır. Böyle bir şey olmasını tabii ki hiç istemeyiz!

Reaper ve Studio One 5 gibi bazı DAW’ların içinde dinleme için ayrı bir bus açma imkanı var (Monitoring FX, Listen Bus vb.). Eğer kullandığınız DAW içinde böyle bir özellik varsa bu plug-in’leri o bus üzerinde kullanabilirsiniz. Bu sayede miksi export ederken plug-in’i kapatmayı unuttum mu unutmadım mı diye şüpheye düşme derdi olmaz.

Daha detaylı bilgi için “Kalibrasyon ve Akustik Simülasyon Plug-in’lerinin Kullanımı Üzerine Bir Not” başlıklı yazımı okuyabilirsiniz.

Şimdi gelelim plug-in’lere…

Abbey Road Studio 3 (Waves)

Waves tarafından geliştirilen bu plug-in, Abbey Road Studio 3’nin kontrol odasının akustik ortamını kulaklığınıza taşıyor. Plug-in için kontrol odasında 360 derece impulse response ölçümleri yapılmış. Bu ölçümler Waves’in Nx teknolojisi ile birleştirilerek plug-in içine entegre edilmiş.

Dinleme için odada bulunan near-field, mid-field ve far-field monitörlerden istediğinizi seçebiliyor, aralarında karşılaştırma yapabiliyorsunuz.

Waves Abbey Road Studio 3 ayrıca standart kulaklığınızla 5.1 ve 7.1 surround dinleme imkanı da sağlıyor.

Ayrıntılı bilgi edinmek, demoyu indirmek veya plug-in’i satın almak için buraya tıklayınız.

Nx Virtual Mix Room (Waves)

Yukarıda paylaştığım Abbey Road Studio 3 plug-in’i arkasında Waves tarafından geliştirilmiş olan Nx teknolojisi var. Abbey Road Studio 3 değil de farklı bir oda içinde çalışmak isterseniz alternatif olarak Nx Virtual Mix Room plug-in’ini kullanabilirsiniz.

Nx Virtual Mix Room 5.1 ve 7.1 surround formatlarının yanı sıra standart stereo kulaklığınızla Ambisonics B-format dinleme yapma imkanı da tanıyor.

Ayrıntılı bilgi edinmek, demoyu indirmek veya plug-in’i satın almak için buraya tıklayınız.

Abbey Road Studio 3, Nx Virtual Mix Room ve aşağıda paylaştığım Nx Ocean Way Nashville yine Waves tarafından geliştirilmiş olan Nx Head Tracker ile çalışabiliyor.

Nx Head Tracker herhangi bir kulaklığın üzerine takılabilen küçük bir donanım. Kafa hareketlerinizi algılıyor ve mekan içindeki akustik simülasyonun bu hareketlere göre tepki vermesini sağlıyor.

VSX (Steven Slate Audio)

Steven Slate Audio tarafından geliştirilen VSX, içinde hem donanım (kulaklık) hem de yazılım (plug-in) bulunan bir sistem.

VSX Headphones,kapalı tasarıma sahip bir referans kulaklığı. Patenti Slate’e ait olan Acoustic Ported Subsomnics (APS) teknolojisine sahip. Steven Slate Audio’nun iddiasına göre, APS, hava basıncını kullanarak çok daha güçlü bir alt frekans cevabı üretebilen bir teknoloji. Ben henüz şahsen denemedim.

VSX 2.0 Software ise AAX, AU ve VST formatlarını destekleyen bir plug-in. Steven Slate Audio tarafından geliştirilen Binaural Perception Modeling (BPM) algoritmasını kullanıyor. BPM, tahmin edebileceğiniz gibi, ünlü stüdyoların, dinleme odalarının, arabaların, gece kulüplerinin ve daha birçok mekanın akustik simülasyonlarını kulaklığa taşıyor. Kulaklık derken burada elbette VSX Headphones’dan bahsediyorum.

Yukarıda da belirttiğim gibi, sistemi henüz test etmedim. Yakın zamanda denemek isterim.

Ayrıntılı bilgi edinmek veya plug-in’i satın almak için buraya tıklayınız.

Nx Ocean Way Nashville (Waves)

Waves tarafından geliştirilen Nx Ocean Way Nashville, adından da anlaşılabileceği gibi, ABD’nin başlıca müzik merkezlerinden biri olan Nashville şehrindeki Ocean Way stüdyosunun kontrol odalarının akustik simülasyonunu kulaklığınıza taşıyor.

Ocean Way kurucusu Allen Sides’ın denetiminde geliştirilen bu plug-in, tıpkı Abbey Road Studio 3 gibi Waves’in Nx teknolojisi üzerine tasarlanmış ve Nx Head Tracker ile çalışabiliyor.

Ayrıntılı bilgi edinmek, demoyu indirmek veya plug-in’i satın almak için buraya tıklayınız.

Realphones (dSONIQ)

Realphones, Waves’in Abbey Road Studio 3, Nx Ocean Way Nashville ve Nx Virtual Mix Room plug-in’leri ile Sonarworks Reference 4 arasında duran bir yazılım.

Realphones, tıpkı Sonarworks Reference gibi hem plug-in olarak DAW içinde hem de bilgisayarın genelinde çalışıyor.

Realphones’un Sonarworks Reference ile diğer bir benzer noktası ise kulaklıklara kalibrasyon yapabiliyor olması. Aynı Sonarworks Reference’ta olduğu gibi Realphones içinde de kulaklığınızın marka ve modelini seçip EQ eğrisi uygulayabiliyorsunuz. Kötü tarafı, uyguladığınız bu eğriyi göremiyorsunuz.

Realphones’u Sonarworks Reference’tan ayıran iki temel nokta var:

Birincisi, sadece kulaklıklar için tasarlanmış olması (Sonarworks Reference monitör kalibrasyonu da yapabiliyor).

İkincisi, sanal dinleme ortamı sunuyor olması. Realphones bu noktada Waves’in plug’in’lerine benziyor. Sonarworks Reference sadece kalibrasyon sistemi; sanal dinleme ortamı özelliği yok. [Güncelleme: 2021 Mart ayında çıkan ve programın ismi SoundID Reference olarak değişen sürümde araba, dizüstü bilgisayar hoparlörü gibi simülasyonlar bulunuyor.]

İşte bu sebeplerden dolayı Realphones, Waves’in Abbey Road Studio 3, Nx Ocean Way Nashville ve Nx Virtual Mix Room plug-in’leri ile Sonarworks Reference 4 arasında bir noktada duruyor.

Ayrıntılı bilgi edinmek, demoyu indirmek veya plug-in’i satın almak için buraya tıklayınız.

dearVR Monitor (Dear Reality)

Dear Reality tarafından geliştirilen dearVR Monitor adlı bu plug-in, standart bir kulaklık kullanarak referans kalitesinde beş farklı sanal odada dinleme yapma imkanı sunuyor. Bu odalara ek olarak mikslerinizi konser salonu, araba, sinema ve benzer 11 farklı mekanda yine sanal olarak kontrol etme imkanı da var. dearVR Monitor sadece stereo değil, 5.1 ve 7.1 surround ile 9.1.6’ya kadar Dolby Atmos’a destek veriyor.

Ayrıntılı bilgi edinmek, demoyu indirmek veya plug-in’i satın almak için buraya tıklayınız.

Sienna (Acustica)

Acustica tarafından geliştirilen Sienna, diğer kalibrasyon ve simülasyon plug-in’lerinden daha farklı bir yaklaşıma sahip.

Sienna, üç farklı modüle sahip: Birincisi, Sienna Reference ve Reference Pro. Bu modülde ilk önce plug-in üzerinden kullandığınız kulaklığın marke ve modelini seçiyorsunuz (200’den fazla model var). Daha sonra Magic Q adında bir parametre ile “sound perfection” yani seste mükemmellik elde ediyorsunuz (evet, aynen böyle yazmışlar). Butonu sola çevirirseniz ses daha daha “clinical” (“tarafsız”, “renksiz” anlamında kullanılmış), sağa çevirseniz daha “euphonic” (“ahenkli”, “kulağa hoş gelen” anlamında kullanılmış) oluyor. Bu modül bana göre değil!

İkinci modül, Sienna Rooms. Simülasyon modülü. Sadece kontrol odalarının ve akustik ortamların değil, stüdyo monitörleri ve tüketici tipi cihazların da simülasyonunu yapıyor.

Üçüncü modül, Sienna Guru. Reference ve Room modülleri yeterli gelmezse plug-in üzerinde çeşitli özelleştirmeler yapmanıza imkan tanıyor.

Sienna’nın Vol. A adlı temel paketinin yanı sıra farklı simülasyon seçenekleri sunan Vol. B ve Vol. C adında iki ek paketi daha var; isterseniz bunları satın alabiliyorsunuz.

Ayrıntılı bilgi edinmek, demoyu indirmek veya plug-in’i satın almak için buraya tıklayınız.

CanOpener Studio (GoodHertz)

GoodHertz firması tarafından geliştirilen CanOpener Studio, ‘crossfeed’ adlı bir algoritma ile inter-aural crosstalk simülasyonu yapıyor. Plug-in üzerinde bas ve tiz ayarı için bir Baxandall EQ ve bunun yanı sıra mono dinleme, sol/sağ kanal değişim, fazı ters çevirme ve dim özellikleri de bulunuyor.

Ayrıntılı bilgi edinmek, demoyu indirmek veya plug-in’i satın almak için buraya tıklayınız.

Redline Monitor (112dB)

112dB firması tarafından geliştirilen Redline Monitor, tıpkı CanOpener gibi bir ‘crossfeed’ algoritması üzerinden inter-aural crosstalk simülasyonu yapan bir plug-in. Kullanımı oldukça basit. Plug-in üzerinde sol/sağ kanal solo, mono dinleme, dim ve fazı ters çevirme özellikleri de bulunuyor.