Loudness Range (LRA), makroskopik (iri ölçekli) bir zaman aralığında sinyaldeki algılanan seviye değişimlerini istatiksel olarak ölçen bir yöntemidir. Basite indirgeyecek olursak, Loudness Range, sesin gürlüğünün aralığı, diğer bir deyişle sesteki en gür nokta ile en yumuşak noktanın farkıdır.

Loudness Range (LRA) yönteminde hesaplamalar istatiksel dağılıma göre yapıldığı için çok kısa süreli sinyal artışları (örnek olarak parçanın bir yerindeki zillerden dolayı oluşan birkaç peak noktası ya da bir filmdeki kısa süreli bir patlama sesi) ortalamayı etkilemez. Benzer bir şekilde, parçanın sonundaki fade-out da Loudness Range değerini yükseltmez.

Bunlara ek olarak Loudness Range yönteminde “cascaded gating” adı verilen bir metot kullanılarak program veya sinyaldeki boş yerler (ya da sadece arka plan gürültüsü olan yerler) ölçüm dışında tutulur.

Loudness Range ölçümlerinde birim olarak LU (Loudness Units) kullanılır.

Loudness Range (LRA) algoritması 2009 yılında TC Electronics tarafından hazırlanmış, daha sonra bugün kullanılmakta olan EBU R-128 standardına dahil edilmiştir.

Aşağıya iki video ekliyorum. İlk videodaki gitar kaydı üzerinde herhangi bir işlem yapmadım. Stereo master bus üzerine favori plug-in’lerimden biri olan Waves WLM Plus Loudness Meter açtım . Waves WLM Plus Loudness Meter, ITU, EBU ve ATSC güncel standartlarına göre ölçüm yapabiliyor.

Videoda kayıt boyunca tespit edilen kısa süreli (short term) ve uzun süreli (long term) seviyeleri ve bunların yanı sıra Loudness Range değerini takip edebilirsiniz.

 

Videonun sonunda görebileceğiniz gibi ortalama uzun dönem seviye -18 LUFS, Loudness Range ise 12 LU olarak çıkıyor.

 

Bir sonraki adım olarak bu gitar kaydını aşağıda görebileceğiniz ayarları kullanarak Waves API-2500 kompresör ile sıkıştırdım.

 

Aşağıdaki ekran görüntüsünde gitar kaydının orijinal ve sıkıştırılmış hallerini görsel olarak karşılaştırabilirsiniz.

 

İkinci videoda sıkıştırılmış (kompresör uygulanmış) kayıt boyunca tespit edilen kısa süreli (short term) ve uzun süreli (long term) seviyeleri ve bunların yanı sıra Loudness Range değerini takip edebilirsiniz.

 

Videonun sonunda görebileceğiniz gibi ortalama uzun dönem seviye aynı ilk videoda olduğu gibi -18 LUFS olarak çıkıyor. Diğer yandan sinyali kompresör ile sıkıştırdığım (diğer bir deyişle dinamik alanını daralttığım) versiyon için tespit edilen Loudness Range, 5 LU. Orijinal ve sıkıştırılmış kayıtlar arasında 7 LU fark var.

 

Standartlar ve Önerilen Değerler

ITU, EBU, ATSC ve benzerlerinin uzun süreli seviyeler için standartları bulunuyor. Diğer yandan Loudness Range (LRA) için herhangi bir standart ya da önerilen değer yok. LRA, müzikte müziğin türü ve parça yapısına, yayıncılıkta ise program içeriğine göre değişkenlik gösteriyor.

Her ne kadar farklılıklar olsa da günümüz parçalarının LRA değerlerini rock, pop ve R&B için 4-7 LU; hip-hop ve EDM için 3-6 LU; akustik türler için ise 7-12 LU aralığında düşünebiliriz.

Bu değerler için herhangi bir standart bulunmadığını, bunların kural olmadığını, sadece örnek olsun diye eklediğimi tekrar belirtmekte fayda var.

Son olarak, kapanış için bir not (aslında çok açık ama ben yine de belirtmeden geçemeyeceğim): LRA değerinin büyük olması parçanın geniş dinamik alana, düşük olması ise dar dinamik alana sahip olduğunu gösteriyor.

 

 

Teknik terimler için müzik teknolojisi, müzik prodüksiyonu ve ses kayıt terimleri sözlüğüne göz atabilirsiniz.

Benzer paylaşımlar için beni Facebook ve Twitter‘da takip edebilir, haberler için mesaj listeme üye olabilirsiniz. Teşekkürler.

Videolarda kullanılan parça: “Ying Yang” Santi Vega. Orijinal kayıt dosyası Cambridge Music Technology adlı web sitesinden indirilmiştir.

Başlık fotoğrafı: Pixabay

© 2018 Ufuk Önen. Her hakkı saklıdır. İzinsiz kullanılamaz.