Bu yazı dizisi üç bölümden oluşmaktadır. Birinci bölüm için tıklayınız. İkinci bölüm için tıklayınız.

 

Küçük Stüdyolar, Televizyon ve Video İçin Kalibrasyon Seviyeleri

Küçük stüdyolar ve evler için hazırlanan televizyon ve video programları için kalibrasyon seviyeleri biraz daha farklı. Dinleme yapılan mekânlar küçük olduğu için yukarıda belirtilen seviyeler fazla yüksek gelebiliyor.

En azından şunu söyleyebiliriz, yukarıda belirtilen seviyelerde her ne kadar çelişkiler olsa da hepsinin ortak bir görüşü var, o da küçük mekânlar için kalibrasyon referans seviyelerinin düşük tutulması gerektiği.

Bob Katz, radyo ve televizyon gibi yayın formatları için kalibrasyon referans seviyesinin sinemalara göre 8 dB daha düşük olacak şekilde seçilmesini öneriyor, yani K-12 skalasının kullanılmasını tavsiye ediyor.

K-12 | -12 dBFS = 83 dBC ya da bunu -20 dBFS = 75 dBC olarak da düşünebiliriz.

 

Tomlinson Holman, televizyon, video gibi ev formatları için kalibrasyon seviyesini -20 dBFS referans sinyali ile 78-83 dBC arasında bir değer olarak öneriyor.

Pink noise | -20 dBFS = 78-83 dBC (slow response)

 

Netflix ‘theatretical’ olmayan ve ‘nearfield’ monitörler ile yapılan miksler için kalibrasyon seviyesini -20 dBFS referans sinyali ile 79 dBC veya 82 dBC olarak öneriyor. Bu arada Netflix ek olarak sinyal seviyesinin -2 dBFS (true peak) üzerine çıkmamasını şart koşuyor.

Pink noise | -20 dBFS = 79-82 dBC (slow response)

 

Müzik Miksleri İçin Kalibrasyon Seviyeleri

Bob Katz, popüler müzik miksleri için kalibrasyon referans seviyesinin sinemalara göre 6 dB daha düşük olacak şekilde seçilmesini öneriyor, yani K-14 skalasının kullanılmasını öneriyor.

K-14 | -14 dBFS = 83 dBC ya da bunu -20 dBFS = 77 dBC olarak da düşünebiliriz.

 

Tomlinson Holman müzik için standart olmadığını söylüyor ve kalibrasyon seviyesini -20 dBFS referans sinyali ile 78-93 dBC arasında bir değer olarak öneriyor.

Pink noise | -20 dBFS = 79-83 dBC (slow response)

 

 

Sonuç ve Ev Stüdyoları için Tavsiye

Stüdyo monitörlerinin kalibre edilmesinin arkasında yatan mantığın aslında sinema endüstrisine dayandığını yazımın başında belirtmiştim. Kalibrasyon hem aynı stüdyoda farklı parçalar/filmler ve miksler ile çalışırken tutarlılığı sağlamak hem de farklı stüdyolar/sinemalar arasında bir standart tutturabilmek adına çok önemli. Sinema endüstrisi bunu büyük ölçüde başarmış. Müzik endüstrisinde ise böyle bir standart maalesef henüz yok.

Ses Kayıt ve Müzik Teknolojileri adlı kitabımda bir insanın evinde müzik dinlediği ses basınç seviyesinin ortalama olarak 75-85 dB SPL olduğu yazmıştım. Diğer yandan stüdyolarda genelde çok daha yüksek seviyelerle çalışıldığı için kalibrasyonun 90 dB SPL’e göre yapılabileceğini de yazmıştım. Aslında bu değerler Tomlinson Holman’ın müzik için verdiği kalibrasyon değerlerine (78-93 dB SPL C-Weighting) yakın.

Sonuç olarak müzik için bir standart olmadığı için referans seviyemizi kendimiz seçmek zorundayız. Evde veya proje stüdyolarında nearfield monitörlerle çalışanlar için kalibrasyon seviyesi olarak benim tavsiyem, -20 dBFS referans seviyesi ile, -79 dB SPL veya -82 dB SPL (C-Weighting, slow response) olur.

Pink noise | -20 dBFS = 79 dBC veya -20 dBFS = 82 dBC (slow response)

 

Bu yazı dizisi üç bölümden oluşmaktadır. Birinci bölüm için tıklayınız. İkinci bölüm için tıklayınız.

Monitör kalibrasyonu için “Stüdyo Monitörleri Nasıl Kalibre Edilir?” başlıklı yazımı okuyabilirsiniz.

Ses basınç seviyesi ölçümleri ve A/C Weighting dengeleri ile ilgili olarak “Ses Basınç Seviyesi Ölçümleri: A-Weighting ve C-Weighting Dengeleri” başlıklı yazımı okuyabilirsiniz.

Headroom ve seviyeler ile ilgili olarak “Headroom Nedir ve Neden Önemlidir?” başlıklı yazımı okuyabilirsiniz.

 

Teknik terimler için müzik teknolojisi, müzik prodüksiyonu ve ses kayıt terimleri sözlüğüne göz atabilirsiniz.

Benzer paylaşımlar için beni Facebook ve Twitter‘da takip edebilir, haberler için mesaj listeme üye olabilirsiniz. Teşekkürler.

Başlık fotoğrafı: Chris Sansbury | Pixabay

Ev stüdyosu fotoğrafı: Paulette Wooten | Unsplash

© 2018 Ufuk Önen. Her hakkı saklıdır. İzinsiz kullanılamaz.