Ses dosyalarının diskte kapladığı yer, diğer bir deyişle ses dosyalarının büyüklüğü, kullanılan sample rate (örnekleme hızı) ve bit depth (bit depth) ile doğrudan alakalı. Sample rate ve bit depth ne kadar yüksek olursa dosya boyutu da o kadar büyük oluyor.

Farklı sample rate ve bit depth değerlerine sahip 1 dakikalık sıkıştırılmamış (uncompressed) mono ses dosyalarının (AIFF ve WAVE) dosya boyutlarını hesap edip bir tablo haline getirdim. Tabloyu aşağıya ekliyorum ancak tabloya geçmeden önce değinmek istediğim bir konu var.

Dosya Boyutları Bilgisayarlar Arasında Farklılık Gösterir mi?

Bu sorunun cevabı: evet! Dosya boyutları bilgisayarlar arasında farklılık gösterebiliyor. Bazen bir dosyanın boyutu iki bilgisayarda iki farklı değerde görünebiliyor. Bunun sebebi, dosya boyutlarının iki farklı sistemle hesaplanıyor olması: Decimal (ondalık) ve binary (ikili).

• Decimal sistemde 1 megabyte (MB) 1 milyon byte’a; 1 gigabyte (GB) ise 1 milyar byte’a eşit.

• Binary sistemde 1 megabyte (MB) 1,048,576 byte’a; 1 gigabyte (GB) ise 1,073,741,824 byte’a eşit.

Bilgisayarlar arasındaki dosya boyut farklılıkları bu hesaplamalardan kaynaklanıyor.

Hangi İşletim Sistemleri Hangi Hesaplama Sistemini Kullanıyor?

Apple Mac bilgisayarlar ile Apple iPhone ve iPad mobil cihazlarının güncel işletim sistemleri (macOS ve iOS) decimal sistemi kullanıyor.

Hard disk üreticileri teknik dokümanlarında ve reklamlarında genellikle decimal sistemi kullanıyor.

Windows ile Apple’ın eski işletim sistemleri (Mac OS X Leopard ve öncesi, iOS 10 ve öncesi) binary sistemi kullanıyor.

Decimal = Apple Mac (macOs) ve iPhone/iPad (iOS)
Binary = Windows ve eski macOS/iOS

Aradaki Bu Fark Ne Kadar Önemli?

Hesaplamanın nasıl yapıldığının pek bir önemi yok çünkü hepsi aynı kapıya çıkıyor. İki sistemde de saklama alanının büyüklüğü aslında aynı.

Örnek olarak, A ve B olarak adlandırdığımız iki nokta arasındaki mesafeyi ölçtüğünüzü düşünelim. Birim olarak mil kullandınız. Ölçüm sonucu 10 mil çıktı. Sonra tekrar ölçtünüz ama bu sefer birim olarak kilometre kullandınız. Sonuç 16 kilometre çıktı. Birimler farklı ama iki nokta arasındaki mesafe sabit. Disk alanı ve dosya boyutu hesaplamaları için de aynı mantık geçerli.

Tablo

Şimdi gelelim tabloya… Farklı sample rate ve bit depth değerlerine sahip 1 dakikalık sıkıştırılmamış (uncompressed) mono ses dosyalarının (AIFF ve WAVE) dosya boyutlarını hesap edip bir tablo haline getirdim.

Yukarıda da belirttiğim gibi bu boyutlar bir dakikalık mono dosyalar için. Stereo ses dosyaları için bu değerleri iki ile çarpabilirsiniz.

Bu tabloyu kullanarak bir canlı performans kaydının ya da bir albüm projesinin diskte ne kadar yer tutacağına dair bir tahmin yürütüp, ona göre hazırlık yapabilirsiniz.

Örnek olarak, 10 parçalık bir albüm projesini ele alalım. Parçaların ortalama 5 dakika olduğunu, her parçada ortalama 20 mono, 20 de stereo kanal kanal bulunduğunu varsayalım. Format da 44.1 kHz / 24 bit olsun.

20 stereo kanal 40 mono kanal demek. Buna ek olarak bir de 20 mono kanalımız var. Kanal sayısını 60 olarak kabul edeceğiz.

(7.94 MB x 60 kanal x 5 dakika) x 10 parça = 23.82 GB

Decimal sisteme göre toplam boyut 23.82 GB. Binary sisteme göre hesaplasaydık sonuç 22.71 GB olacaktı.

Son Olarak…

Disk ve dosyalardan bahsettik… Yazımı çok önemli bir soru ile kapatmak istiyorum: Projelerinizi, Ses Dosyalarınızı ve Diğer Verilerinizi Yedekliyor musunuz?

Teknik terimler için müzik teknolojisi, müzik prodüksiyonu ve ses kayıt terimleri sözlüğüne göz atabilirsiniz.

Benzer paylaşımlar için beni Facebook, Instagram ve Twitter‘da takip edebilir, haberler için mesaj listeme üye olabilirsiniz. Teşekkürler.

Başlık fotoğrafı: Oleg Ivanov | Unsplash

© 2020 Ufuk Önen. Her hakkı saklıdır. İzinsiz kullanılamaz.