Bas seslerin yoğun, alt frekansların seviye olarak yüksek olduğu sinyallere kompresör uyguladığınızda kompresör bu frekanslara göre çalışır. Ancak kompresör her ne kadar alt frekanslara göre tepki verse ve çalışsa da etkisi tüm sinyal üzerinde olur.

Davul ve Kompresör

Davul, bu bahsettiğim durum için verilebilecek en güzel örneklerden biridir. Neredeyse en alttan (20 Hz) en üste (20 kHz) kadar tüm frekans aralığını kaplar. Davul alt miksi (submix) ya da davul grubu üzerine bir kompresör insert ettiğinizde kick, kompresörün çalışmasını en fazla etkileyen davul parçası olacaktır. Sebebi çok basit: Davul mikslerinde seviye olarak en yüksek kanal (veya en yüksek kanallardan biri) genelde kick’tir.

Sorun

Davul grubu üzerinde ‘glue’ veya başka bir amaçla kullandığınız kompresörü davulun genel seviyesine göre ayarladığınızda, kick her vurduğunda yüksek seviyesinden dolayı kompresörün daha fazla sıkıştırma yapmasına yol açacak, bu da büyük ihtimalle davul üzerinde “pumping” etkisi oluşturacaktır. Efekt olarak kullanıldığı zaman tamam ama istenmeyen bir şekilde ortaya çıktığında “pumping” etkisinin ne kadar sevimsiz olduğunu söylemeye gerek yok.

Çözüm

Böyle bir durumda bir seçenek kompresörü kick’e göre ayarlamak. Böylelikle fazla sıkıştırmayı ya da “pumping” etkisini önlemek mümkün. Ancak böyle olunca da bazen kompresörün etkisi çok zayıf ya da yetersiz kalıyor.

Diğer bir seçenek ise kompresörün kick’i (daha doğrusu kick’teki alt frekansları) dikkate almadan çalışmasını sağlamak. Diğer bir deyişle, kompresörü alt frekanslardan bağımsız çalıştırmak.

Peki bu nasıl yapılır?

Sidechain ve Filtre

Aslında bunu yapmak çok basit. Tek ihtiyacımız olan şey, üzerinde sidechain devresi ve bu sidechain devresine bağlı bir filtre bulunan bir kompresör.

Örnek olarak, Pro Tools içindeki stok kompresör plug-in’i (Dyn3 Compressor/Limiter) üzerinde sidechain devresi ve buna bağlı iki adet filtre var.

Elimdeki davul grubuna bir Dyn3 insert ettim ve plug-in üzerindeki sidechain bölümünde bulunan low pass filtresini aktif haline getirdim. Aşağıdaki ekran görüntüsünde görebileceğiniz gibi filtrenin frekansını 250 Hz civarına ayarladım.

Kompresör çalışırken artık 250 Hz altındaki frekansları dikkate almayacak, sadece 250 Hz üzerinde kalan frekanslara göre çalışacak. Bu sayede kompresörün kick’e tepki vermesini önlemiş oldum. Siz sinyalin içeriğine göre filtreyi daha alçak ya da daha yüksek bir frekansa ayarlayabilirsiniz.

Pro Tools’un stok kompresör plug-in’i Dyn3’te olduğu gibi Logic Pro’nun stok kompresörü üzerinde de sidechain filtre özelliği var. Bu özelliği daha birçok kompresör plug-in’ininde bulmak mümkün.

Deneyin!

Davul grubu üzerinde kompresör kullanıyorsanız sidechain ve filtre aracılığı ile kompresörü alt frekanslardan bağımsız çalıştırmayı mutlaka deneyin. Bu, özellikle kompresörü ‘glue’ amaçlı olarak orta ve üst frekanslar üzerinde daha etkin ve verimli kullanmanızda büyük kolaylık sağlayacaktır.

Teknik terimler için müzik teknolojisi, müzik prodüksiyonu ve ses kayıt terimleri sözlüğüne göz atabilirsiniz.

Benzer paylaşımlar için beni Facebook, Instagram ve Twitter‘da takip edebilir, haberler için mesaj listeme üye olabilirsiniz. Teşekkürler.

Başlık fotoğrafı: Josh Sorenson | Unsplash

© 2021 Ufuk Önen. Her hakkı saklıdır. İzinsiz kullanılamaz.