Sözlük Ana Sayfa | Harflere atlamak için tıklayınız: S – T – U – V – W – X – Y – Z

 

S

 

S/N Ratio

Bkz. Signal-to-Noise Ratio.

 

S/PDIF

Sony/Philips Digital Interface. Sony ve Philips firmaları tarafından geliştirilen dijital ses aktarma protokolüdür.

 

SACD

Super Audio Compact Disc. Sony ve Philips tarafından standart müzik CD’lerinin yerini alması amacıyla geliştirilmiş bir formattır. SACD ilk başta stereo olarak planlanmış daha sonra hem stereo hem de surround olarak geliştirilmiştir. SACD okuyucularının mekanik sistemleri DVD okuyucuları ile aynıdır fakat SACD diğer dijital kayıt formatlarından farklı olarak DSD sıkıştırma sistemi kullanır. Ayrıca bkz. DSD ve Hybrid SACD.

 

sample rate

Örnekleme (sampling) sırasında bir saniye içinde alınan örneklerin sayısı. Birim olarak kHz cinsinden ifade edilir. 44.1 kHz saniyede 44,100 örnek; 48 kHz saniyede 48,000 örnek; 96 kHz ise saniyede 96,000 örnek alındığı anlamına gelir.

 

sampler

Hafızasındaki sesleri tek bir komutla anında okuyabilen ve müzikal olarak transpoze edebilen cihaz veya plug-in.

 

sampling

Analog sinyalin dijitale çevrilirken örneklenmesi.

 

sampling jitter

Bkz. Jitter.

 

sampling rate

Bkz. Sample rate.

 

SCMS

Bkz. Serial Copy Management System.

 

score

Bir film veya görüntülü bir program için bir besteci tarafından görüntüyle senkron olarak, görüntü ve öyküyü destekleyecek ve tamamlayacak bir şekilde yazılan ve genelde sözsüz olan müziklere verilen isim.

 

semi-parametric EQ

Bkz. Equalizer.

 

semi-pro gear (veya equipment)

Yarı-profesyonel cihazlara verilen isim. Ayrıca bkz. Prosumer.

 

semitone

Yarım müzikal ses.

 

senkronizasyon

İki veya daha fazla ses ve / veya görüntü cihazının transport kontrollerinin ve okuma hızlarının birbirleriyle eşleştirilerek tek bir sistem gibi çalıştırılması. Senkronizasyon, time code ile gerçekleştirilir. Ayrıca bkz. Time code.

 

sensitivity

Hassasiyet. Bir hoparlörün 1 Watt güç ile 1 metrede (1 W @ 1 m) üretebildiği ses şiddeti seviyesi. dB SPL cinsinden ifade edilir.

 

sequencer

Performans, kontrol, zamanlama, tempo, tempo değişiklikleri, parçanın başı ve sonu ve diğer tüm MIDI verilerini kaydeden, daha sonra bu verilerin kullanıcı tarafından edit edilmesini sağlayan cihaz veya yazılım.

 

sequencing

Sequencer üzerine performans, kontrol, zamanlama, tempo, tempo değişiklikleri, parçanın başı ve sonu ve diğer tüm MIDI verilerinin kaydedilmesi ve kaydedilen bilgilerin edit edilmesi işlemine verilen isim. Ayrıca bkz. Sequencer.

 

Serial Copy Management System

RIAA ve CBS Technology Center tarafından geliştirilen, DAT ve CD gibi dijital formatların kopyalanmasını önleyen, adının kısaltması SCMS olan sistem.

 

ses

Titreşen cisimlerin etkisiyle meydana gelen dalgaların işitme organı üzerinde yarattığı duyum. Ayrıca bkz. Ses dalgaları.

 

ses basınç seviyesi

Ses dalgalarının belli bir alanda yarattığı basıncın seviyesi; pascal (pa) ya da dyne/cm2 birimleri ile ifade edilir.

 

ses dalgaları

Titreşen cisimlerin etkisiyle meydana gelen dalgalar.

 

ses post prodüksiyonu

Film ve video için ses post prodüksiyonu. İngilizcede audio post production ya da kısaca audio post olarak adlandırılır. Bu aşamada sette kaydedilen diyalog ve sesler stüdyoya getirilir, edit edilir, gerektiğinde bazı diyaloglar stüdyoda tekrar kaydedilir, ses efektleri ve müzik eklenir, son olarak da seslerin miksi yapılır. Tüm bu işler görüntüye senkron olarak gerçekleştirilir. Ayrıca bkz. Post prodüksiyon.

 

ses rengi

Bkz. Tını.

 

sesin hızı

Ses dalgalarının yayılım hızı hava içinde 21¬∞C sıcaklıkta saniyede yaklaşık 344 metredir. Ses hızı için birim olarak metre/saniye kullanıldığında sıcaklık °C cinsinden; birim olarak feet/saniye kullanıldığında ise sıcaklık Fahrenheit (°F) cinsinden alınır. Feet/saniye birimi kullanılırken ses hızı ortalama 1130 feet/saniye olarak kabul edilir. Ses dalgalarının yayılım hızı bulunulan ortama göre değişir. Ses dalgaları, sıvı ve katılarda havada olduğundan daha hızlı yol alır.

 

SFX

Sound effects. Ses efektleri için kullanılan kısaltma.

 

shelving

EQ Bkz. Equalizer.

 

sibilance

İnsan sesinde FI, SI ve ŞI gibi seslerin istenmeyen seviyede vurgulanması.

 

sidechain

Kompresör üzerinde bulunan kontrol devresidir; cihaza ne zaman hangi kapasitede çalışması gerektiğini söyler.

 

signal processors

Sinyal işlemciler. Sinyali işleyen, değiştiren cihaz, devre ve bilgisayar yazılımlarına verilen isim.

 

Signal-to-Error Ratio

Quantization işlemi sırasında oluşabilecek hataların sinyaldeki oranıdır.

 

Signal-to-Noise Ratio

S/N Ratio.

 

Sinyalin gürültüye oranı.

Sinyalde gürültü eşiği ile nominal seviye (normal çalışma seviyesi) arasında kalan alan. Ayrıca bkz. Dynamic range, headroom, dBm, dBu ve dBV.

 

sinyal işlemciler

Bkz. Signal processors.

 

slope

EQ ve filtrelerde sinyalin cut-off noktasından itibaren bir oktavda kaç dB azaldığı. Ayrıca bkz. Cut-off frequency, equalizer ve filtre.

 

SMART content

DVD’nin oynatıldığı sistemde surround ses özelliği bulunmaması durumda ses kanallarını stereo’ya indirgeyen sistem. Bu indirgeme işlemine downmixing adı verilir.

 

SMF

Bkz. Standard MIDI File.

 

SMPTE

Society of Motion Picture and Television Engineers. Sinema ve televizyon endüstrisinde teknik standardizasyon ve eğitim çalışmaları gerçekleştiren topluluk.

 

snapshot recall

Dijital ve dijital kontrollü analog mikserler üzerinde bulunan, fader, eq ve diğer kontrollerin ayarlarını hafızaya alan ve sonradan kullanıcı tarafından hafızadan çağırılmasını sağlayan bir özellik.

 

Society of Motion Picture and Television Engineers

Bkz. SMPTE.

 

Sony/Philips Digital Interface

Bkz. S/PDIF.

 

sound

Bkz. Ses.

 

sound design

Ses tasarımı.

 

sound designer

Ses tasarımcısı. Ses efektleri tasarlayan, yaratan, projenin tüm ses efektlerinden ve genelde projenin ses bölümünden sorumlu olan, teknik bilgisi ve yaratıcılığı güçlü profesyonel.

 

sound level meter

Ses şiddeti seviyesini ölçen cihaz. SPL (Sound Pressure Level) meter olarak da adlandırılır.

 

sound lock area

Stüdyolarda iki kapı arasında kalan ve yüzeylerine yüksek oranda emici maddeler uygulanmış boşluğa verilen isim.

 

sound pressure level

Bkz. Ses basınç seviyesi.

 

sound waves

Bkz. Ses dalgaları.

 

soundtrack

Film veya görüntülü herhangi bir programın, voice-over ve/veya diyalog, ses efektleri ve müzik dahil olmak üzere, tüm seslerini içeren ses kanalı.

 

spaced pair

İki mikrofonun aralarında mesafe olacak şekilde kullanıldığı stereo mikrofonlama tekniği. Ayrıca bkz. Coincident.

 

spatial processors

Alansal işlemciler. Sesin stereo veya üç boyutlu alan içinde yerleşimleri üzerinde etki eden sinyal işlemciler. Ayrıca bkz. Sinyal işlemciler.

 

speed of sound

Bkz. Sesin hızı.

 

SPL meter

Sound Pressure Level meter. Bkz. Sound level meter.

 

splitter

Sinyali aktif olarak kayıpsız bir şekilde ikiye veya daha fazla sayıya bölen devre ve cihazlar.

 

spring reverb

Yayların titreşimi ile elde edilen mekanik bir reverb simülasyon tekniği. Ayrıca bkz. Reverberation ve reverb.

 

squawker

Mid sesler (orta frekanslar) için kullanılan hoparlör.

 

Standard MIDI File

Standart MIDI dosyası. MIDI verilerini farklı platformlar ve programlar arasında transfer edebilmek için geliştirilmiş dosya formatı. Kısaca SMF olarak adlandırılır.

 

Stationary Head Digital Audio Recorder

Sabit kafalı dijital ses kayıt cihazı.

 

stem

Miksteki önemli sinyal gruplarına verilen isim. Örnek olarak bazı müzik kayıtları mastering’e stereo yerine davul, bas, vokaller ve diğer enstrümanlar olmak üzere kendi içinde dengeleri farklı gruplar halinde gönderilir. Diğer bir deyişle miks, stereo tek bir dosya yerine (eğer dört grup varsa) dört ayrı stereo dosya olarak gönderilir. Her bir gruba stem adı verilir. Mastering sırasında işlemler bu gruplar üzerinde yapılır ve son aşama olarak bu gruplar iki kanala (stereo formata) indirgenir. Film mikslerinde efektler, diyaloglar ve müzik için farklı farklı gruplar (stem) kullanılır. Bu gruplar miksin son aşamasında birleştirilir ve stereo, 5.1 ya da 7.1 gibi istenilen bir formatta son miks elde edilir.

 

stingers

Film ve görüntülü programlarda, makinelerden çıkan bip sesleri gibi arka plan seslerin üzerine yerleştirilen küçük efektler.

 

subwoofer

Alt-bas sesler için kullanılan hoparlör.

 

Super Audio Compact Disc

Bkz.SACD.

 

supercardioid

Bkz. Unidirectional

 

sweep EQ

Bkz. Equalizer.

 

sync

İngilizcede synchronization için kullanılan kısaltma. Ayrıca bkz. Synchronization ve time code.

 

synchronization

Bkz. Senkronizasyon.

 

synchronizer

Master konumundaki ses veya görüntü cihazından gelen time code doğrultusunda slave konumundaki ses ve görüntü cihazlarının transportlarını kontrol eden, slave konumundaki cihazları master konumundaki cihaza senkronize eden alet.

 

synthesizer

Osilatör gibi bir ham ses kaynağından başlayarak çeşitli sinyal işleme süreçleri yoluyla ses sinyalleri üretebilen bir sistem ya da müzik enstrümanı.

[başa dönmek için tıklayınız]

 

 

T

 

tails out

Makaralı analog bantların, print-through problemini önlemek için, bandın son tarafı dışarıda olacak şekilde saklanmasına verilen isim. Ayrıca bkz. Print-Through ve Heads Out.

 

talkback

Stüdyo ve monitör odası arasında iletişim kurmak için kullanılan sistem.

 

tape delay

Analog makara bant kayıt cihazı ile elde edilen delay efekti. Profesyonel makara bant kayıt cihazlarının üzerinde kayıt kafasından başka, yapılan kaydı monitör etmek, dinlemek için bir de okuma kafası bulunur. Bu kafa bant akış yönünde kayıt kafasından sonradır ve dolayısıyla giriş sinyali ile okuma kafası üzerinden monitör edilen banttaki kayıtlı sinyal arasında gecikme farkı oluşur. Bu gecikme makinenin modeli ve seçilen bant kayıt hızına göre yaklaşık 60-400 milisaniye arasında değişir.

 

TDIF

Tascam Digital Interface. Tascam firması tarafından geliştirilen dijital ses aktarma protokolü.

 

THD

Bkz. Total Harmonic Distortion.

 

Thunderbolt

Apple ve Intel tarafından geliştirilen ve 2011 yılında kullanıma açılan veri transfer ve donanım (hardware) bağlantı protokolüdür. Veri aktarım hızı 10 Gbit/s’dir (10 Gigabit/saniye). Thunderbolt ile daisy chain yöntemini kullanarak altı farklı cihazı bilgisayara bağlamak mümkündür.

 

tını

Farklı müzik enstrümanlarının çıkarttığı seslerin ayırt edilmesini sağlayan özellik. Bu özellik sayesinde aynı ses şiddetinde ve aynı perdeden çalan farklı enstrümanlar kulağa tümüyle değişik gelebilir. Tını olmasaydı aynı notadan çalan tüm enstrümanlar tek bir enstrüman olarak algılanırdı. Tını, ses rengi olarak da adlandırılır.

 

timbre

Bkz. Tını.

 

time code

Zamanı saat (hour), dakika (minute), saniye (second) ve kare (frame) olarak bölümlere ayıran, ses ve görüntü cihazlarına kayıtlı program içerisinde zaman olarak nerede olmaları gerektiği bilgisini veren, senkronizasyon için kullanılan adres bilgisi kodu.

 

time code generator

Time code üreten ve yazan cihaz.

 

time code restriping

Bant üzerindeki mevcut time code’u silip tekrar time code kaydetme işlemi.

 

time code striping

Banda time code kaydetme işlemi.

Total Harmonic Distortion

THD.Sinyalde üst harmoniklerin eklenmesiyle oluşan bozulmaların sinyal içindeki oranı. yüzde (%) olarak ifade edilir.

 

track

Kayıt cihazı üzerindeki kanallara verilen isim.

 

transducer

Bir şekildeki enerjiyi başka bir şekildeki enerjiye dönüştüren cihaz.

 

transmission

Ses dalgalarının bir yüzeyin içinde geçmesi. Ayrıca bkz. Transmission loss.

 

transmission loss

Ses dalgalarının bir yüzeyin içinden geçerken meydana gelen enerji kaybı. Ayrıca bkz. Transmission.

 

trigger (davul ve perküsyon)

Vurmalı enstrümanların derilerine yapıştırılan veya tutturulan, vuruşları hem zamanlama hem de şiddet olarak MIDI verisine çeviren cihazlar. MIDI verisi olarak kaydedilen performans bir sampler veya synthesizer üzerindeki seslerle kullanılabilir.

 

truncation

Bit sayısının azaltılması işlemine verilen isim.

 

TT (Tiny Telephone) konnektör

Tek iletkenli ve çift iletkenli modelleri mevcuttur. Çapı 0.173 inçtir. Telefon teknolojisi kökenlidir; adını da buradan almaktadır.

 

turnover frequency

Bkz. Cut-off frequency.

 

tweeter

Tiz sesler (üst frekanslar) için kullanılan hoparlör.

 

two-track

Bkz. 2-track.

 [başa dönmek için tıklayınız]

 

 

U

 

UDF

Universal Disc Format. CD ve DVD’ler tarafından kullanılan dosya formatı. Bu format Macintosh, Windows, DOS ve Unix sistemleri tarafından da okunabilir.

 

unbalanced signal

Dengesiz sinyal. Şase ve tek iletkenden oluşan kablo ve konnektörlerle taşınan sinyal.

 

unidirectional (mikrofon)

Önden gelen seslere duyarlı, yanlardan ve arkadan gelen seslere daha az duyarlı pick-up pattern. Cardioid, supercardioid ve hypercardioid olmak üzere üç farklı çeşidi vardır. Cardioid adı polar pattern’ın kalp şeklini çağrıştırmasından gelmektedir. Ayrıca bkz. Pick-up pattern; polar pattern; omnidirectional; bidirectional.

 

Universal Disc Format

Bkz. UDF.

 

USB

Universal Serial Bus. Bilgisayara dış donanımlar bağlamak için kullanılan veri aktarım protokolü. USB 1 yüksek hızda (full-speed) çalışan donanımlar için 12 Mb/s (Megabit/saniye), düşük hızda çalışan (low-speed) donanımlar için 1.5 Mb/s hızlarında veri aktarımı sağlar. USB 2 için bu değer 480 Mb/s, USB 3 için ise 5 Gb/s (Gigabit/saniye) olarak geliştirilmiştir. Teorik olarak bir USB kapısına 127 farklı cihaz bağlanabilir fakat pratik olarak bu sayıya ulaşmak pek mümkün değildir.

[başa dönmek için tıklayınız]

 

 

V

 

velocity (MIDI)

MIDI notalarının şiddeti veya volüm olarak seviyesi. Velocity değerleri 0 ile 127 arasında değişir.

 

velocity

Bkz. Sesin hızı.

 

voice-over

Görüntünün üzerine bindirilen, oyuncuların dudak hareketleriyle senkronize olmayan monolog veya diyalog ya da bir spiker tarafından seslendirilen anlatım veya anonslara verilen isim.

 

VST

Virtual Studio Technology. Steinberg tarafından geliştirilen real-time olarak çalışan plug-in formatı.

 

VU metre

Volume Unit meter. Analog cihazlarda sinyal seviyesini ölçen iğneli üniteler. Modern cihazlarda bunlar yerlerini ledli göstergelere bırakmışlardır. Hem iğneli hem de ledli göstergelerde 0 VU (sıfır) normal seviye olarak kabul edilir.

 [başa dönmek için tıklayınız]

 

 

W

 

walla

Film ve görüntülü programlarda, kalabalık mekanlarda birçok insanın konuşmasıyla ortaya çıkan, arada bir iki kelime dışında anlaşılabilirliği olmayan arka plan sesler.

 

waveform

Ses dalgalarını veya sinyali temsil eden grafiklere verilen isim.

 

wavelength

Bkz. Dalga boyu.

 

wet

Bkz. dry/wet

 

wild

Görüntüyle senkronize olmadan kaydedilen seslere verilen isim. Film ve görüntülü programlar için hazırlanan ses efektleri genelde bu şekilde kaydedilip daha sonra görüntüye eşlenir.

 

windscreen

Açık havada kayıt yaparken rüzgardan kaynaklanan gürültüleri önlemek için mikrofon üzerine takılan filtre.

 

woofer

Bas sesler (alt frekanslar) için kullanılan hoparlör.

 

word clock

Dijital cihazların senkronizasyonu için kullanılan ve sample rate’i esas alan sinyal. Ayrıca bkz. Sample rate.

 

word length

Dijital kelime uzunluğu. Kelime içindeki bit sayısı arttıkça kelime uzunluğu da artar.

 [başa dönmek için tıklayınız]

 

 

X

 

XLR konnektör

Şase ve iki iletkenden oluşur. Mikrofonlar ve profesyonel cihazlarda dengeli sinyal ve de AES/EBU protokolü ile çalışan cihazların sinyal giriş ve çıkış kapıları için kullanılır.

 

XY

İki cardioid mikrofon ile uygulanan stereo mikrofonlama tekniği.

[başa dönmek için tıklayınız]

 

 

Y

 

yaka mikrofonları

Bkz. Lavalier.

 

yarı-parametrik EQ

Bkz. Equalizer.

 

yüzen oda

Bkz. Floating room.

 [başa dönmek için tıklayınız]

 

 

Z

 

Z

Empedans için kullanılan sembol. High-Z yüksek empedans, low-Z düşük empedans anlamına gelir. Z, empedans birimi değildir; empedans birimi Ohm’dur. Ayrıca bkz. Empedans.

 [başa dönmek için tıklayınız]