Zaman zaman ‘gain’ ve ‘volume’ (volüm) terimlerinin sanki aralarında herhangi bir fark yokmuş gibi birbiri ile değişimli olarak kullanıldığına denk geliyorum.

Gain, “fiziksel” ve “dijital” olarak ses kartlarından plug-in’lere kadar birçok yerde karşımıza çıkıyor. Gain ayarını yükselttiğimizde sinyal seviyesi de yükseliyor. Aynı şekilde, volume (veya ‘fader’ ya da ‘output’) ayarını yükselttiğimizde de sinyal seviyesi yükseliyor. Gain ve volume ayarlarının aynı işe yaradığı düşüncesi sanırım buradan kaynaklanıyor.

Peki, bu doğru mu? Gain ve volume aynı şey mi?

Hayır! Gain ve volume aynı şey değil. Aralarında önemli bir fark var!

Gain ile Volume Arasındaki Fark

Gain, bir cihazın veya yazılımın giriş (input) noktasındaki sinyal seviye ayarı için kullanılıyor. Bu noktada sinyal henüz bir işlemden geçmemiş oluyor.

Volume ise cihazın veya yazılımın çıkış (output) noktasındaki sinyal seviye ayarı için kullanılıyor. Diğer bir deyişle volume, işlenmiş ve çıkış noktasına gelmiş sinyalin seviyesini kontrol ediyor.

Örnek olarak, mikserin bir kanalına bir mikrofon taktınız. Gain ayarı, giriş noktasındaki seviyeyi kontrol ediyor. Sonraki adım olarak sinyali insert noktası aracılığı ile kompresörden geçirdiğinizi düşünelim. Daha sonra kompresör ile işlenmiş olan bu sinyal kanaldaki fader’a geliyor. Fader burada volüm kontrolü görevi görüyor. Fader ile seviyeyi ayarladığınızda işlenmiş sinyalin seviyesini ayarlamış oluyorsunuz.

Gain ve volume arasındaki temel fark bu. Bu farkı aşağıdaki sinyal akışı çiziminde rahatça görebilirsiniz.

Basite indirgeyip açıklayacak olursak: Gain, giriş noktasındaki sinyal seviyesini; volume, çıkış noktasındaki sinyal seviyesini kontrol ediyor.

Gain ile Volume Arasındaki Fark Neden Önemli?

Gain ve volume arasındaki fark önemli çünkü gain ayarı, insert noktasında kullandığınız sinyal işlemcilerin çalışmasını etkiliyor!

Örnek olarak yine insert noktasında bir kompresör olduğunu düşünülelim. Gain seviyesini artırdığınızda veya azalttığınızda (gain ayarı insert noktasından önce olduğundan dolayı) kompresöre giden sinyalin seviyesi değişiyor. Buna bağlı olarak kompresörün sinyale verdiği tepki de değişiyor.

Diğer yandan, kanalın fader’ı insert noktasından sonra olduğu için, fader ile yaptığınız volume değişiklikleri kompresörün çalışmasını etkilemiyor.

Bu, özellikle kompresör gibi dinamik işlemciler kullanırken çok önemli bir nokta!

DAW’ların içinde bulunan clip gain ayarları da aynı mantık ile çalışıyor. Bu konuyla ilgili olarak “Clip Gain ile Volüm Otomasyonu Arasındaki Fark ve Gain Staging” başlıklı yazımı okumanızı tavsiye ederim.

Teknik terimler için müzik teknolojisi, müzik prodüksiyonu ve ses kayıt terimleri sözlüğüne göz atabilirsiniz.

Benzer paylaşımlar için beni Facebook, Instagram ve Twitter‘da takip edebilir, haberler için mesaj listeme üye olabilirsiniz. Teşekkürler.

Başlık fotoğrafı: vinsbit | Pixabay

Şekil: Ufuk Önen

© 2020 Ufuk Önen. Her hakkı saklıdır. İzinsiz kullanılamaz.