İki mikrofonun aralarında belli bir mesafe bırakılarak ses kaynağının önüne yerleştirildiği stereo mikrofonlama tekniğine AB veya ‘spaced pair’ adı verilir. Spaced pair, Türkçede aralarında mesafe olan çift anlamına gelmektedir. Bu isim, bu teknikte iki mikrofonun birbirleri arasında mesafe bulunması sebebi ile verilmiştir.

Mikrofonların birbirlerine olan uzaklığı kaydedilen ses kaynağına ve uygulamaya göre değişir. Genelde iki mikrofon arasındaki mesafe 50 cm ile 3 metre arasındadır.

AB tekniğinde genelde omnidirectional mikrofonlar kullanılır, ancak cardioid mikrofonlar da diğer bir seçenektir.

AB stereo mikrofonlama tekniğinin avantajı geniş ve ferah bir stereo panorama sağlamasıdır. İki mikrofon arasındaki mesafe arttıkça stereo panorama genişler. Bu tekniğin dezavantajı ise, özellikle iki mikrofon arasındaki mesafe açıldıkça, stereo panoramanın ortasında, ‘center’ olarak adlandırdığımız bölgede bir “boşluk” oluşmaya başlamasıdır.

 

Decca Records ve Decca Tree Tekniği

1950’li yıllarda ünlü plak şirketi Decca Records’ın stüdyolarında orkestra kayıtları yapan ses mühendisleri Arthur Haddy, Roy Wallace ve Kenneth Wilkinson, AB tekniği ile yapılan stereo kayıtlarda ortada oluşan boşluktan rahatsız olurlar. Bu boşluğu doldurmak için akıllarına üçüncü bir mikrofon kullanma fikri gelir. T şeklinde bir düzenek yaptırıp, bu düzeneğin her ucuna birer mikrofon yerleştirirler. İlk olarak kullandıkları mikrofon Neumann M49’dur. Daha sonra T şeklinde düzenekte biraz değişiklikler yaparlar ve mikrofonları da Neumann M50 ile değiştirirler. M49’un cardioid, M50’nin ise omni olduğunu düşününce bunun aslında önemli bir değişiklik olduğunu anlıyoruz.

 

Mikrofon Düzeni

Decca Tree tekniğinde sol ve sağ mikrofonlar aynı hizada, aralarında iki metre mesafe olacak şekilde yerleştirilir. Orta mikrofon, adından da anlaşılabileceği gibi, sol ve sağ mikrofonun tam ortasındaki noktaya yerleştirilir ancak bu mikrofon, sol ve sağ mikrofonlara göre 1.5 metre öndedir.

Yerleşim ve Mikrofonların Hizalanması

Decca Tree, sahnenin büyüklüğü ve orkestranın kapladığı alana bağlı olarak, genelde orkestra şefinin 2.5 ile 3.2 metre yukarısında olacak şekilde yerleştirilir. Decca Tree düzeneği içindeki mikrofonlar küçük bir açıyla aşağıya doğru, orkestra bakacak şekilde, pozisyonlanır.

Çok büyük orkestralar için Decca Tree’ye yaklaşık 6’şar metre mesafede olacak şekilde iki mikrofon daha kullanılır. Harici olarak kullanılan bu mikrofonlara ‘flanking microphones’ adı verilir.

 

Stereo Panorama

Decca Tree içindeki sol ve sağ mikrofonlar, stereo panorama içinde sol ve sağ (L ve R), ortadaki mikrofon ise orta noktaya (C) konumlandırılır. Orta mikrofonun seviyesi “stereo panorama içindeki boşluğu dolduracak şekilde” ayarlanır. Diğer bir deyişle, orta mikrofonun seviyesi için herhangi bir standart bulunmamaktadır.

 

Faz Problemleri

AB ve Decca Tree gibi stereo mikrofonlama tekniklerinde mikrofonların diyaframları arasında mesafe olduğu için ses dalgaları mikrofonlara farklı zamanlarda ulaşırlar. Bu sebepten dolayı kayıtta faz ilişkisine çok dikkat etmek, kaydın mono ile uyumlu olup olmadığını kontrol etmek gerekir.

 

Farklı Versiyonlar

Zaman içinde Decca Tree’nin farklı versiyonları geliştirilmiştir. Bu farklı versiyonlarda değişiklikler genel olarak orta mikrofon üzerinde yapılmıştır. Ortada tek bir omni mikrofon kullanmak yerine XY, MS, Blumlein gibi stereo mikrofonlama teknikleri denenmiştir. Bu denemelerin bazılarından iyi sonuçlar alınmıştır ancak bugün Decca Tree denildiğinde hâlâ üç mikrofondan oluşan klasik mikrofonlama tekniği akla gelmektedir.

 

Deneyin!

Decca Tree, orijinal olarak orkestra kayıtları için geliştirilmiş bir teknik olsa da farklı uygulamalar için de kullanılıyor.

Triad-Orbit gibi markaların bazı mikrofon stand sistemleri ile Decca Tree yerleşimini kolayca yapmak mümkün. Diğer yandan, eğer sadece denemek ve sonuçları duymak istiyorsanız, bu stand sistemlerine yatırım yapmanıza veya elinizde mutlaka Neumann mikrofonların bulunmasına gerek yok. Decca Tree tekniğini sadece üç adet standart mikrofon standı ve üç adet omni mikrofon ile uygulayıp, tecrübe edebilirsiniz.

Denemekte fayda var!

 

Triad-Orbit IO-Vector

 

Teknik terimler için müzik teknolojisi, müzik prodüksiyonu ve ses kayıt terimleri sözlüğüne göz atabilirsiniz.

Benzer paylaşımlar için beni Facebook ve Twitter‘da takip edebilir, haberler için mesaj listeme üye olabilirsiniz. Teşekkürler.

© 2018 Ufuk Önen. Her hakkı saklıdır. İzinsiz kullanılamaz.