“Spotify, Apple Music, YouTube ve Diğerleri… Streaming Servisleri ve Seviyeler” başlıklı yazımda streaming servislerinin referans olarak aldığı seviyeleri paylaşmıştım. Yazıda da belirttiğim gibi streaming servislerinin bu seviyeleri belirlemiş olması, bizim mastering sırasında bu seviyeleri hedef almamız gerektiği anlamına gelmiyor. Farklı servislerin farklı seviyeleri referans aldığını düşünürsek zaten bu mümkün değil.
Diğer yandan bu seviyeleri tamamen göz ardı etmemiz de doğru değil çünkü bu seviyelerden uzaklaştıkça, özellikle bu seviyelerin üzerine çıktıkça, streaming platformlarının parçanın seviyesini düşüreceğini biliyoruz.
Streaming seviyelerinin referans olarak aldıkları seviyeleri görmek için buraya tıklayınız.
YouTube ve Referans Ses Seviyesi
YouTube hepimizin bildiği gibi müzik için çok önemli bir platform. YouTube referans seviyesi olarak -13 LUFS kullanıyordu, daha sonra bunu “bir tık” aşağıya, -14 LUFS’a çektiler.
LUFS ile ilgili detaylı bir yazı yazmıştım, okumak isterseniz tıklayınız: LKFS/LUFS Nedir ve Neden Önemlidir?
Peki, parçanızı YouTube’a yüklediğinizde işin ses kısmında başına neler geliyor? Eğer bunu detaylı olarak görmek isterseniz yapmanız gereken şey çok basit!
Stats For Nerds
YouTube videonuzun üzerine sağ tıkladığınız zaman açılan menüde “Stats for nerds” opsiyonunu seçin.
“Stats for nerds” komutunu verdikten sonra videonun üzerine küçük bir pencere açılıyor (görseli büyümek için üzerine tıklayınız).
Bu açılan pencerede video ile ilgili çeşitli bilgiler bulunuyor. Ses açısıdan bizi ilgilendiren kısım “Volume / Normalized” satırı.
Şimdi bu satırdaki verilerin ne anlama geldiğine bakalım.
Stats For Nerds Verileri
Yüzde (%) olarak ifade edilen birinci değer videonun volüm ayarı. Bunu videonun altında hoparlör simgesine tıkladığınızda çıkan kaydırmalı bar üzerinden dilediğiniz gibi ayarlayabiliyorsunuz.
Yine yüzde (%) olarak ifade edilen ikinci değer ise videonuzun sesine ne kadar bir azaltma uygulandığını gösteriyor. Bu değer videonun volüm ayarına bağlı bir değer. Örnek olarak, video volümü %100, azaltma değeri ise %80 ise, video volümünü %50’ye çektiğinizde azaltma değeri de %40’a iniyor.
Üçüncü veri “content loudness” değeri. Content loudness değeri her video için sabit bir değer olarak veriliyor. Videonun oynatma volümünü değiştirseniz de bu değer değişmiyor.
Content loudness bizim için en önemli veri bu çünkü bu değer yüklediğiniz parçanın loudness değeri ile YouTube’un referans olarak kullandığı değer arasındaki farkı gösteriyor.
Örnek olarak, content loudness 3 dB olarak görünüyorsa bu, sizin videonuzdaki loudness seviyesinin YouTube’un referans değerine göre 3 dB yüksek olduğunu gösteriyor. Bu da videonuza 3 dB’lik bir azaltma uygulanacağı anlamına geliyor.
Eğer content loudness negatif bir değerse bu, yüklediğiniz parçanın loudness değerinin YouTube’un referans değerine göre daha düşük olduğunu gösteriyor.
Örnek olarak, content loudness -2 dB olarak görüyorsa bu, videonuzdaki loudness değerinin YouTube’un referans değerine göre 2 dB daha düşük olduğunu ifade ediyor.
Burada dikkat edilmesi gereken nokta şu: Parçanızın loudness değeri referans değerinden yüksekse (content loudness pozitif bir değerse) YouTube videonuzun ses seviyesine azaltma uyguluyor, ancak düşükse (content loudness negatif bir değerse) seviyede herhangi bir yükseltme yapmıyor.
İşin Sağlamasını Yapalım…
Geçtiğimiz yıl Hazy Hill ile “Hazy Talks” adlı bir video serisi yapmıştık. O zamanlar YouTube referans seviyesi olarak -13 LUFS kullanıyordu. Ben de videoların loudness seviyelerini (+/-1 dB marjı hesaba katarak) yaklaşık -13 LUFS olacak şekilde ayarladım (YouTube bundan birkaç ay sonra referans değerini -14 LUFS’a çekti).
Yukarıda da belirttiğim gibi, parçalarımızın mastering’ini streaming platformlarının referans seviyelerine göre yapmamız gerekmiyor, zaten hepsi farklı farklı olduğu için yapamayız. Ancak bu bahsettiğim iş (“Hazy Talks”) sadece YouTube’da yayınlanacak bir video seri olduğu için ben de master dosyayı doğrudan YouTube’un referans seviyesine göre ayarladım.
Master dosyanın Youlean Loudness Meter ile yaptığım analizinin çıktısını aşağıda görebilirsiniz (görsele tıklayarak büyütebilirsiniz):
Görselde de görebileceğiniz gibi videonun ses kanalının integrated loudness değeri -12.5 LUFS.
Şimdi bakalım video YouTube’da ne durumda…
Videoda stats for nerds penceresinde content loudness 1.5 dB olarak görünüyor. Bu değer pozitif bir değer olduğu için bu, YouTube’un videonun ses kanalının seviyesinde 1.5 dB azaltma yapıldığı anlamına geliyor.
YouTube artık referans olarak -14 LUFS kullanıyor. Benim yüklediğim videoda loudness -12.5 LUFS’dı. 1.5 dB azaltma uygulanınca seviye -14 LUFS’a çekilmiş oldu:
(-12.5) – 1.5 = -14
Hesap tamam! Sağlamamızı da yapmış olduk.
Sonuç Olarak
Sonuç olarak, stats for nerds hem kendi yüklediğiniz hem de başkaları tarafından yüklenmiş videolarda ve parçalarda loudness değerlerini ve seviyelerini incelemek adına bence önemli ve işe yarayan bir özellik.
Yazının başında da belirttiğim gibi, mastering sırasında streaming platformlarının referans seviyelerini hedef almamız gerekmiyor. Farklı platformların farklı seviyeleri referans aldığını düşünürsek zaten bu mümkün değil. Diğer yandan bu seviyeleri tamamen göz ardı etmemiz de doğru değil çünkü bu seviyelerden uzaklaştıkça, özellikle bu seviyelerin üzerine çıktıkça, streaming platformlarının parçanın seviyesini düşüreceğini biliyoruz.
Son olarak, eğer sadece YouTube’da yayınlanacak videolar için ses üzerine çalışıyorsanız, bu durumda YouTube’un referans seviyesini +/-1 dB marj ile dikkate almakta büyük fayda olduğunu düşünüyorum.
Teknik terimler için müzik teknolojisi, müzik prodüksiyonu ve ses kayıt terimleri sözlüğüne göz atabilirsiniz.
Benzer paylaşımlar için beni Facebook, Instagram ve Twitter‘da takip edebilir, haberler için mesaj listeme üye olabilirsiniz. Teşekkürler.
Başlık fotoğrafı: James Pond on Unsplash
© 2020 Ufuk Önen. Her hakkı saklıdır. İzinsiz kullanılamaz.
Comments by Ufuk Onen