Bill Putnam tarafından tasarlanan ve orijinal olarak 1967 yılında Urei firması, daha sonra da Universal Audio tarafından üretilen 1176 kompresörlerde dört farklı oran (ratio) bulunur: 4:1, 8:1, 12:1 ve 20:1. Hikayeye göre bir gün, bilinmeyen bir stüdyoda, adı bilinmeyen bir ses mühendisi Urei 1176 üzerinde bulunan oran tuşlarının dördüne birden aynı anda basar ve çok özgün bir ton elde eder.

O ses mühendisi bunu bilerek mi yoksa yanlışlıkla mı yaptı ya da bu hikaye doğru mu değil mi kimse tam olarak bilmiyor. Ancak bu dört tuşa aynı anda basıp o tonu elde etme işi gerçek.

Cihazı bu şekilde kullanmaya “all-button mode” adı veriliyor. Alternatif olarak “British mode”, “four button trick” gibi isimler de kullanılıyor. All-button mode, Urei’den sonra Universal Audio tarafından üretilen ünitelerde de çalışıyor. Hatta 1176 plug-in modellemelerinde bile all button mode özelliği var.

Peki, bu dört tuşa aynı anda basınca ne oluyor?

1176 “program dependent” yani sinyale bağlı olarak çalışan bir kompresör. Attack ve release süreleri sinyalin içeriğine bağlı olarak değişiyor. Cihaz sinyalde bir transient ile karşılaştığında üzerindeki seçili olan oran (ratio) ayarına göre sıkıştırma yapıyor ama bu oran transient sonrasında çok az yükseliyor. Ne kadar yükseldiği (cihaz “program dependent” olduğu için) sinyalin içeriğine bağlı olarak değişiyor. Bu, cihaz üzerindeki tüm oranlar (4:1, 8:1, 12:1 ve 20:1) için geçerli.

All-button modunda kompresör 12:1 ile 20:1 arasında bir oranda çalışmaya başlıyor. Bunun yanı sıra cihazdaki bias noktaları değişiyor. Buna bağlı olarak attack ve release sürelerinde değişimler meydana geliyor. Attack ve release süresindeki bu değişimler ise sıkıştırma (compression) eğrisinin bozulmasına yol açıyor. Sonuç olarak ‘overdriven’ bir ton çıkıyor.

Elde edilen bu ton alt frekanslarda “gümbürtülü”, üst frekanslarda “yırtıcı” ve genel olarak (attack zamanındaki dalgalanmalar sebebiyle aradan kaçan transientler sebebi ile) “yırtıcı” / “vurucu” sonuçlar verebiliyor. All-button modunun zamanında özellikle rock davulları için neden bir efsane haline geldiğini tahmin etmek güç değil.

Eğer bugüne kadar denemediyseniz bir 1176 plug-in’i edinin ve all-button modunu mutlaka deneyin.

Teknik terimler için müzik teknolojisi, müzik prodüksiyonu ve ses kayıt terimleri sözlüğüne göz atabilirsiniz.

Benzer paylaşımlar için beni Facebook, Instagram ve Twitter‘da takip edebilir, haberler için mesaj listeme üye olabilirsiniz. Teşekkürler.

Başlık ve Universal Audio 1176LN fotoğrafları Universal Audio web sitesinden alınmıştır.

Urei 1176 fotoğrafı: Ville Hyvönen | Wikimedia Commons

© 2021 Ufuk Önen. Her hakkı saklıdır. İzinsiz kullanılamaz.