Bu yazımda sizlerle master fader ve otomasyon ile ilgili bir tüyo paylaşmak istiyorum. Paylaşacağım bu tüyo, benim ve daha birçok ses profesyonelinin eskiden beri kullandığı bir teknik. Açıkçası ben bu tekniğin hemen hemen herkes tarafından bilindiğini ve kullanıldığını sanıyordum ama son zamanlarda öyle olmadığını fark ettim. Bu sebepten dolayı basit ama doğru yerde kullanılınca çok etkili olan bu teknik ile ilgili olarak bu yazıyı yazmaya karar verdim.

Master Fader ve Seviye Otomasyonu

Teknik çok basit… Master fader’da seviye için otomasyon kullanın!

Kanallarda seviye, pan, plug-in parametreleri ve daha birçok şey için otomasyon kullanıyoruz… Neden master fader için seviye otomasyonu kullanmayalım?

Master fader seviye otomasyonu doğru yerde doğru şekilde kullanıldığında parçanın dinamik yapısı üzerinde müthiş bir etki yaratıyor!

Örnek olarak parçanın nakarat kısmında master fader ile yapacağınız 1-3 dB arasında bir artış ile parçaya dinamik açıdan harika bir heyecan katabilirsiniz. Nakarattan hemen sonra eski seviyeye dönerek nakarat ile onu takip eden kısmın arasında bir kontrast oluşturabilirsiniz.

Dikkat Edilmesi Gereken Nokta

Master fader üzerinde seviye otomasyonu yaparken dikkat edilmesi gereken en önemli nokta, bu seviye değişikliklerini dinleyiciye hissettirmemektir.

Yukarıdaki örnek üzerinden devam edecek olursak, nakaratta yaptığınız seviye artışı ve sonrasındaki seviye azaltması, dinleyici tarafından seviye artışı veya azalması gibi duyulmamalı. Dinleyici bunu parçanın nakaratta yükselmesi, deyim yerindeyse parçanın heyecanının artması, sonrasında da parçanın kendini biraz geri çekmesi olarak algılamalı.

Net olmayan ifadeler kullandığımın farkındayım ama eminim siz bunların ne anlama geldiğini çok iyi biliyorsunuz.

Insert: Pre-Fader x Post-Fader

Master fader üzerinde seviye otomasyonu yaparken dikkat edilmesi gereken diğer bir nokta da master fader üzerinde insert olarak kullanılan plug-in’ler.

Eğer plug-in yoksa, sorun yok. Eğer varsa, bu durumda kullandığınız DAW’ın master çıkış üzerindeki insert noktalarının master fader’dan önce veya sonra geldiğine dikkat etmelisiniz: Insert noktaları pre-fader mı yoksa post-fader mı?

Insert noktaları pre-fader ise master fader üzerinde yapacağınız seviye değişikliği master çıkış üzerindeki plug-in’lerin çalışmasını etkilemez.

Eğer insert noktaları post-fader ise, bu durumda master fader üzerinde yapacağınız seviye değişikliği master çıkış üzerindeki plug-in’lerin çalışmasını etkiler.

Örnek olarak Pro Tools ile miks yaptığımızı ve master çıkışı bir kompresör insert ettiğimizi düşünelim. Pro Tools’un master çıkıştaki insert noktası post-fader. Durum böyle olunca master fader ile seviyeyi yükselttiğinizde veya azalttığınızda master çıkış üzerindeki kompresörün çalışmasını etkilemiş oluyorsunuz. Kompresöre giden sinyalin seviyesi değiştiğinde kompresörün sinyale verdiği tepki de değişmiş oluyor. Bu bazen iyi bazen de kötü sonuç verebiliyor. Eğer bu istenmeyen bir şey ise, o zaman kompresörün parametreleri için de otomasyon yazabilirsiniz. Çareler tükenmiyor!

Son Olarak…

Basit ama doğru yerde kullanılınca çok etkili olan bu tekniği mutlaka deneyin! Denerken şunu lütfen unutmayın: Master fader üzerinde yaptığınız değişiklikler dinleyici tarafından seviye değişiklikleri olarak algılanmamalı. Yukarıdaki örnekte de belirttiğim gibi dinleyici bunu parçanın nakaratta yükselmesi, deyim yerindeyse parçanın heyecanının artması, sonrasında da parçanın kendinin biraz geri çekmesi olarak algılamalı.

İlgili Yazılar:

Stereo Çıkış (Master Bus) Üzerinde Sinyal İşlemci Kullanılır mı?
Otomasyon Modları

Teknik terimler için müzik teknolojisi, müzik prodüksiyonu ve ses kayıt terimleri sözlüğüne göz atabilirsiniz.

Benzer paylaşımlar için beni Facebook, Instagram ve Twitter‘da takip edebilir, haberler için mesaj listeme üye olabilirsiniz. Teşekkürler.

Başlık fotoğrafı: Adi Goldstein | Unsplash

© 2022 Ufuk Önen. Her hakkı saklıdır. İzinsiz kullanılamaz.