Mid/Side processing (ya da kısa adıyla M/S processing), M/S mikrofonlama tekniğinden ilham alarak geliştirilmiş bir sinyal işleme yöntemi (M/S mikrofonlama tekniği ile ilgili yazımı buraya tıklayarak okuyabilirsiniz). Bu yöntem, çalışma prensibi olarak stereodan farklı. Hemen kısaca aradaki farkı anlatayım.

Stereo ve M/S İşleme Arasındaki Fark

Stereo, sol ve sağ olmak üzere iki kanaldan oluşur. Herhangi bir plug-in veya iki kanallı bir hardware sinyal işlemci (örnek olarak EQ veya kompresör) ile stereo sinyal üzerinde işlem yapabilirsiniz.

M/S işleme yönteminde ise stereo sinyal sol ve sağ olarak değil, Mid (M) ve Side (S) (yani orta ve yan) olarak ikiye bölünür. M/S işleme kabiliyetine sahip EQ ve kompresör gibi bir işlemci ile orta ve yan sinyaller üzerinde birbirlerinden bağımsız olarak işlem yapabilirsiniz.

Mid ve Side: Ayrı Ayrı Dinleyin!

M/S yönteminde sinyalin orta ve yan olarak ikiye bölündüğünü belirttim. Peki, bu iki sinyali ayrı ayrı dinlediğimizde neler duyarız? Bu sorunun cevabı elbette mikse göre değişir ama genel olarak orta sinyalde ağırlıklı olarak vokal, bas, davul gibi sesler ve bunun yanı sıra orta noktaya yakın olarak yerleştirilmiş diğer enstrümanlar; yan sinyalde ise ağırlıklı olarak reverb gibi efektler ile sol ve sağ taraflara yakın olarak yerleştirilmiş enstrümanlar bulunur.

Aslında uzun uzun anlatmaya gerek yok. Hemen Brainworx bx_solo adlı plug-in’i indirin (AAX, VST, AU), master kanala insert edin ve kendiniz dinleyin. Left, Right, Mid, Side solo dinleme yapmanıza imkan tanıyan bu ücretsiz plug-in’in indirme linkini burada bulabilirsiniz.

Ne İşe Yarar?

Tamam, sinyali orta ve yan olarak ikiye böldük… Peki bu ne işe yarar? Nerede kullanabiliriz?

M/S işleme tekniğini mikste stereo kaydedilmiş enstrümanlar üzerinde kullanabilirsiniz. Örnek olarak, orta sinyali yan sinyale göre biraz daha yüksek tutarak enstrümanın belirginliğini ‘bir tık’ artırabilir ya da sadece yan sinyale EQ uygulayarak enstrümanın genişliğini biraz daha parlak hale getirebilirsiniz.

M/S tekniği özellikle mastering mühendisleri tarafından sıklıkla kullanılan bir teknik. Mastering mühendisleri, gerekli gördüklerinde, EQ ve kompresörü doğrudan stereo miks üzerine uygulamak yerine orta ve yan sinyallere ayrı ayrı uyguluyorlar. Bu, onlara çok fazla esneklik sağlıyor. Örnek olarak, kick, snare gibi seslerin bulunduğu orta sinyali kompresörle sıkıştırıp dolgun bir hale getirirken, yan sinyali biraz daha serbest bırakıp kaydın genişliğinin azalmasını engelliyorlar.

Dinleyin ve Karşılaştırın!

Yukarıda bahsettiğim Brainworx bx_solo adlı plug-in’i indirin, DAW’ınızın içine farklı farklı parçalar alın ve bunları orta ve yan sinyaller olarak ayrı ayrı dinleyin. Orta ve yan sinyaller arasında neler farklı, neler ortak, bunları not alın ve parçalar arasında karşılaştırmalar yapın. Eğer bu, M/S ile ilk karşılaşmanız olacaksa, emin olun sizin için oldukça ilginç bir deneyim olacak!

Teknik terimler için müzik teknolojisi, müzik prodüksiyonu ve ses kayıt terimleri sözlüğüne göz atabilirsiniz.

Benzer paylaşımlar için beni Facebook, Instagram ve Twitter‘da takip edebilir, haberler için mesaj listeme üye olabilirsiniz. Teşekkürler.

Başlık fotoğrafı: SJ Objio | Unsplash

Stereo ve Mid/Side çizimleri: Ufuk Önen

© 2021 Ufuk Önen. Her hakkı saklıdır. İzinsiz kullanılamaz.