Miks sırasında yaptığımız işi, kalitesinden emin olduğumuz bir prodüksiyon ile kıyaslamak amacıyla kullandığımız parçalara referans parça adı veriliyor. Bazıları referans parçaları sadece amatörlerin ya da işe yeni başlayan miks mühendislerinin kullandığını düşünüyor, ancak bu doğru değil. Referans parçalar deneyimli miks mühendisleri tarafından da sıklıkla kullanılıyor.

Referans parça kullanımı çalışmakta olduğunuz miksi bitmiş bir iş ile karşılaştırma yapmak için size imkan tanır. Miks sırasında yapılan bu karşılaştırmalar hedefe giden doğru yol üzerinde ilerlemeniz için size rehberlik eder.

Referans Parça Seçimi

İşe ilk önce referans parça seçmekle başlamak gerekiyor. Seçeceğiniz parça veya parçaların tür ve sound olarak üzerinde çalışmakta olduğunuz parçalara uyması gerekiyor. Bir parçanın çok popüler olması parçanın miksinin o müzik türündeki en iyi mikslerden biri olması anlamına gelmiyor. Bu sebepten dolayı referans parça seçerken biraz araştırmacı olmak gerekiyor.

Referans parçalarla çalıştıkça bir süre sonra farklı müzik türleri ve farklı sound’lar için elinizin altında bir referans havuzu oluşmaya başlayacaktır. Hatta bir süre sonra kendi yapmış olduğunuz ve gerçekten kendini ispat etmiş mikslerinizi de bu referans havuzuna dahil edebilirsiniz.

Referans Parça Ses Dosyası

İkinci adım olarak referans parçasının DAW içine almak gerekiyor. Eskiden bu çok kolaydı çünkü her parçayı CD’de bulmak mümkündü. Şimdi müzik tüketimi streaming servislerine kaydığı için artık her parçanın CD’si bulunmuyor. Eğer parçanın CD’si yoksa bu durumda parçayı başka yollarla edinmek gerekiyor.

Parçayı streaming servislerinden indirmek ya da parçayı streaming servislerinin çıkışından DAW içine kaydetmek bazılarının aklına gelen ilk seçenek oluyor. Bu asla yapmak istediğimiz bir şey değil çünkü bu servisler sıkıştırılmış formatlar kullanıyorlar.

En iyi yol, eğer bulabilirseniz, parçanın yüksek çözünürlüklü bir ses dosyasını almak. Bunun için HDtracks gibi servisler mevcut.

Seviyeler

Referans parçasının ve sizin mikslemekte olduğunuz parçanın seviyelerinin eşit ya da en azından birbirlerine çok yakın olması yapacağınız karşılaştırmaların sağlıklı olması açısından çok önemli olduğunu unutmamak gerekiyor.

Kullanacağınız referans parçası mastering’i yapılmış bir parça olacağından seviyesi de yüksek olacaktır. Parçayı DAW içine aldıktan sonra seviyesini fader, clip gain ya da benzer bir yolla azaltabilirsiniz. Bunu nasıl yaptığınızın önemi yok. Önemli olan hem referans parçasının hem de üzerinde çalışmakta olduğunuz miksin seviyelerinin eşit olarak duyulması.

Karşılaştırma

Referans parça kullanımında ve karşılaştırmalar sırasında dört farklı noktaya dikkat etmek gerekiyor:

  • Seviye dengesi
  • Tonlar
  • Dinamik alan
  • Stereo panorama ve derinlik

Buradan yola çıkarak karşılaştırma yaparken kendimize çeşitli sorular sorabiliriz:

  • Vokal miksin içine nasıl oturtulmuş?
  • Enstrümanların birbirleri ile dengesi nasıl kurulmuş?
  • Alt, orta ve üst frekans aralıklarındaki dengeler nasıl? Bu aralıklarda hangi enstrümanlar daha hakim?
  • Genel bas ve tiz dengesi nasıl?
  • Reverb kullanımı nasıl?

Bu sorular sadece birkaç örnek. Daha birçok soru sormak mümkün.

ISOL8 adlı ücretsiz plug-in’i kullanarak istediğiniz bir frekans aralığını solo olarak dinleyebilirsiniz. ISOL8, sinyali LF (Low Frequency), LMF (Low Mid Frequency), MF (Mid Frequency), HMF (High Mid Frequency) ve HF (High Frequency) olarak beş frekans aralığına bölüyor. İndirme linki için buraya tıklayın.

Referans parça kullanırken doğru yaklaşım yukarıda saydığım dört nokta üzerinden resmin tamamına bakıp öyle bir karşılaştırma yapmaktır. Referans parçadaki her şeyi kopyalamaya çalışmak doğru bir yaklaşım değildir. Her kayıt farklı olduğu için bu zaten mümkün olmayacaktır. Bir de miksinizin kendine ait bir estetiğinin olması gerektiğini unutmamak gerekir.

Teknoloji Desteği

Referans parça kullanımında kulak elbette çok önemli ancak günümüzün teknolojisi ile yazılımlardan destek almak da bir seçenek. Mastering The Mix tarafından geliştirilen Reference adlı plug-in (Mac: AAX, AU, VST / Win: AAX, VST) buna bir örnek. Benzer fonksiyonlara sahip başka plug-in’ler de mevcut.

Teknik terimler için müzik teknolojisi, müzik prodüksiyonu ve ses kayıt terimleri sözlüğüne göz atabilirsiniz.

Benzer paylaşımlar için beni Facebook ve Twitter‘da takip edebilir, haberler için mesaj listeme üye olabilirsiniz. Teşekkürler.

Başlık fotoğrafı: Photo by Adi Goldstein on Unsplash

© 2019 Ufuk Önen. Her hakkı saklıdır. İzinsiz kullanılamaz.