“Geleneksel” teknikler kullanarak stereo panorama içinde bir sinyalin konumunu ayarlarken frekans içeriği dikkate alınmaz. Örnek olarak, mono (tek kanal) bir sinyali stereo panorama içinde istediğimiz bir noktaya pan’ladığımızda sinyalin tamamını (frekans ayrımı yapmadan) o noktaya konumlandırmış oluruz. Bir başka örnek olarak, stereo (iki kanal) bir sinyali stereo pan ya da stereo denge tekniklerinden birini kullanarak stereo panorama içinde dağıttığımızda yine sinyalin tamamı üzerinde işlem yapmış oluruz. Bu işlemlerde sinyalin frekans içeriği dikkate alınmıyor.
Bu arada, hemen bir not düşeyim: Stereo pan ile stereo denge kontrolü arasında fark var, bununla ilgili olarak yazmış olduğum yazıyı buraya tıklayarak okuyabilirsiniz.
“Geleneksel” Pan Tekniklerinin Getirdiği Kısıtlamalar
“Geleneksel” pan tekniklerini uygularken zaman zaman şöyle problemlerle karşılaşabiliyoruz: Frekans aralığı geniş (diğer bir deyişle hem alt hem de üst frekans dengesi yoğun olan) bir sinyali stereo panorama içinde sağ veya sol tarafa yatırdığımızda bazen miksin alt frekans dengesinde sapmalar olabiliyor. Dengedeki bu sapma doğallığı olumsuz yönde etkileyebiliyor. Buna ek olarak, frekans düştükçe seslerin yönlerinin daha az belirgin hale geldiğini de hesaba katarsak alt frekansları ortada (center pozisyonunda) tutmak ve üst frekansları stereo panorama içinde dağıtmak çoğu zaman daha isabetli bir karar olabiliyor. Ancak “geleneksel” pan teknikleri buna izin vermiyor.
İşte burada spectral pan yani frekans bazlı pan tekniği devreye giriyor.
Spectral Pan: Frekans Bazlı Pan Tekniği
Frekans bazlı pan tekniğinde sinyali farklı frekans aralıklarına ayırıp, bu aralıkları stereo panorama içinde farklı noktalara konumlandırmak mümkün.
Örnek olarak üst üste iki akustik gitar kaydettiğinizi düşünelim. Spectral pan tekniği ile birinci gitarın 500 Hz’in altında kalan kısmını ortada bırakıp, 500 Hz’in üzerinde kalan aralığı sol tarafa; ikinci gitarın 500 Hz’in altında kalan kısmını yine ortada bırakıp, 500 Hz’in üzerinde kalan kısmını ise sağ tarafa yatırabilirsiniz.
Plug-in’ler
Spectral pan için özel olarak tasarlanmış plug-in’ler var. Örnek olarak buraya üç tane link ekliyorum:
Boz Digital Labs tarafından üretilen Pan Knob bence çok başarılı bir plug-in. Sadece frekans bazlı pan tekniği değil, aynı zamanda pan law (pan kuralı) ayarı ile stereo sinyaller için stereo pan ve stereo denge seçenekleri de sunuyor. Arayüzü çok sade, kullanımı da çok pratik.
Eğer işi birkaç adım daha ileri götürmek isterseniz MeldaProduction tarafından tasarlanan ücretsiz MSpectralPan plug-in’ini indirin ve hemen denemelere başlayın! MSpectralPan, istediğiniz frekans aralığını stereo panorama içinde dilediğiniz gibi konumlandırmanıza imkan tanıyor! Linke tıklayarak hemen indirebilirsiniz: MSpectral Pan.
Mutlaka Deneyin!
Frekans bazlı pan tekniği üzerine denemeler yapmakta, bu tekniğe aşina olmakta fayda var. Mikste bazı durumlarda gerçekten önemli farklılıklar yaratabiliyor.
İlgili yazılar:
- Mikste Stereo Panorama İle İlgili Birkaç Not
- Pan Kuralları
- Stereo Pan ve Stereo Denge Kontrolü Arasındaki Fark
- Cubase, Studio One ve Logic İçin “Gerçek” Stereo Pan Kontrolü
Teknik terimler için müzik teknolojisi, müzik prodüksiyonu ve ses kayıt terimleri sözlüğüne göz atabilirsiniz.
Benzer paylaşımlar için beni Facebook, Instagram ve Twitter‘da takip edebilir, haberler için mesaj listeme üye olabilirsiniz. Teşekkürler.
Başlık fotoğrafı: Thorsten Frenzel | Pixabay
© 2020 Ufuk Önen. Her hakkı saklıdır. İzinsiz kullanılamaz.
3 Pingbacks