Panorama, enstrüman ve seslerin miks içindeki pozisyonlarıdır. Standart bir stereo sistemde sol ve sağ olmak üzere toplam iki hoparlör bulunur. Sağ ve sol hoparlörlerin birleşimi, ya da diğer bir deyişle karışımı, orta (center) kanalı oluşturur. Stereo sistemde sağ ve sol hoparlörlerin birleşmesi ile oluşturulan bu orta kanal dinleyici üzerinde sanki ortada üçüncü bir hoparlör varmış gibi bir izlenim yaratır. Bu sebepten dolayı orta kanala phantom (hayalet) center adı verilir.

1960’larda, stereonun ilk çıktığı yıllarda, çoğu insan stereo ile tam olarak ne yapılması ve stereonun nasıl kullanılması gerektiğini henüz anlamamış olduğundan, bir kanala, örnek olarak sağ kanala sadece enstrümanları, diğer kanala da sadece vokalleri ya da vokallerle beraber bir veya iki enstrümanı yatırıyorlardı. Yıllar geçtikçe tecrübe kazanıldı ve panoramanın genişlik ve ferahlık açısından miks için ne kadar önemli olduğu anlaşıldı.

Bu yazımda daha önce stereo pan üzerine yazmış olduğum makaleleri tek bir çatı altında sizlerle paylaşmak istiyorum.

Pan Kuralları

Sabit güç (constant power) prensibi ve pan kuralları.

Stereo Pan ve Stereo Denge Kontrolü Arasındaki Fark

Mono kanallar için pan işleyişi bütün DAW ve mikser için aynıdır. Stereo kanallar için durum biraz daha farklı. Pan kontrolü bazı DAW’larda “gerçek” stereo pan ayarı, diğer DAW’larda ise stereo denge (stereo balance) ayarı yapmak için kullanılıyor. Peki, stereo pan ve stereo denge kontrolü arasında ne fark var?

Spectral Pan: Frekans Bazlı Pan Tekniği

“Geleneksel” teknikler kullanarak stereo panorama içinde bir sinyalin konumunu ayarlarken frekans içeriği dikkate alınmıyor. Frekans bazlı pan tekniğinde ise sinyali farklı frekans aralıklarına ayırıp, bu aralıkları stereo panorama içinde farklı noktalara konumlandırmak mümkün.

Mikste Stereo Panorama İle İlgili Birkaç Not

Vokal, bas gitar, davul, stereo çıkışlı elektronik enstrümanlar ve stereo kayıtlı akustik enstrümanlar… Mikste bu enstrümanların stereo panorama içinde dağılımları ile ilgili birkaç not ve düşünce.

Cubase, Studio One ve Logic İçin “Gerçek” Stereo Pan Kontrolü

Cubase, Studio One ve Logic içinde bulunan mikserlerde stereo kanallar için standart olarak bir adet pan kontrolü olduğunu görüyoruz. Bununla sadece stereo denge kontrolü yapabiliyorsunuz. Peki, bu DAW’lar içinde gerçek stereo pan kontrolü yapmak mümkün müdür? Evet, mümkün! Nasıl olduğuna hemen bakalım…

Teknik terimler için müzik teknolojisi, müzik prodüksiyonu ve ses kayıt terimleri sözlüğüne göz atabilirsiniz.

Benzer paylaşımlar için beni Facebook, Instagram ve Twitter‘da takip edebilir, haberler için mesaj listeme üye olabilirsiniz. Teşekkürler.

Başlık fotoğrafı: Thorsten Frenzel | Pixabay

© 2022 Ufuk Önen. Her hakkı saklıdır. İzinsiz kullanılamaz.